Overgewaaid vanuit de Verenigde Staten is overlegscheiden in Nederland nog een vrij nieuw fenomeen. Bij overlegscheiden staan overleg en samenwerking centraal, in plaats van conflict en tegenstrijdige belangen. Heeft u gehoord over overlegscheiden, maar zit u nog met veel vragen? In dit artikel leggen we uit wat overlegscheiden precies is, hoe het werkt, wat de voordelen en nadelen zijn én hoeveel het kost.
Overlegscheiden in het kort
Bij een overlegscheiding staat, de naam zegt het al, overleg centraal. U en uw ex gaan samen met een team in gesprek. Het doel van de gesprekken is niet winnen of verliezen, maar buiten de rechter om een oplossing vinden voor alle zaken rondom de scheiding. Die oplossing moet goed zijn voor álle partijen. Dus ook – of beter nog: vooral – voor de kinderen. Het team waarmee u samenwerkt bestaat uit uw eigen advocaat, de advocaat van uw ex, een onafhankelijke coach en als dat nodig is een financieel professional.
1. Hoe gaat overlegscheiden stap voor stap?
Een overlegscheiding verloopt in stappen, die doorgaans zo’n drie tot zes maanden in beslag nemen.
Stap 1: advocaten, coach en eventueel financieel professional
Bij een overlegscheiding kiezen u en uw ex ieder een eigen advocaat die gespecialiseerd is in overlegscheiden. De advocaten zullen, zoveel mogelijk in overleg met u beiden, een onafhankelijke coach zoeken die speciaal getraind is in het begeleiden van overlegscheidingen. Wanneer de situatie erom vraagt, wordt er ook een financieel professional ingeschakeld. Dat is bijvoorbeeld als er een ingewikkelde fiscale kwestie speelt of u een onderneming, vermogen of groot pensioen moet verdelen.
Stap 2: het team komt samen
Als het team is aangesteld, komen de advocaten en coach samen. Ze delen informatie met elkaar over de situatie, eventuele moeilijke punten en de belangrijkste wensen van u, uw ex en de kinderen.
Stap 3: gezamenlijk gesprek en overeenkomst
De advocaten plannen een gesprek waarbij u allemaal aanwezig bent. In dat gesprek maakt u afspraken over de voortgang en samenwerking. Iedereen tekent een overeenkomst waarin die afspraken zijn vastgelegd.
Stap 4: coach spreekt met iedereen
Ondertussen gaat de coach aan de slag. Hij of zij plant, afhankelijk van de situatie, individuele of gezamenlijke gesprekken in met u en uw ex. De coach praat ook met de kinderen.
Stap 5: afspraken vastleggen via tweewekelijkse gesprekken
In (doorgaans) tweewekelijkse gesprekken met het hele team legt u afspraken vast over het ouderschapsplan, de alimentatie en alle andere belangrijke zaken rondom de scheiding. De gesprekken zijn de ene keer bij uw advocaat en de andere keer bij die van uw ex. Ieder gezamenlijk overleg wordt vooraf met u voorbereid en na ieder gezamenlijk overleg evalueert het team de voortgang.
Stap 6: echtscheidingsverzoek
Liggen alle afspraken vast? Dan dienen de advocaten het echtscheidingsverzoek in bij de rechtbank.
1. Wat is de rol van de coach?
Overlegscheidingsadvocaat Emmy van Ekelen van advocatenkantoor Van Ekelen & Poort: “Bij een echtscheiding spelen veel emoties. Ex-partners en kinderen voelen vaak verdriet, angst of woede. Zulke emoties kunnen in de weg zitten op het moment dat er afspraken over de toekomst moeten worden gemaakt. Sterker nog: als exen zich te veel laten leiden door dit soort emoties, ligt een vechtscheiding op de loer. Een coach helpt exen deze emoties een plek te geven, voordat ze afspraken met elkaar maken.”
De coach besteedt in de gesprekken veel aandacht aan communicatie, vertelt Van Ekelen: “Samen met de exen bespreekt een coach hoe de communicatie ná de scheiding het beste kan verlopen, vooral met het oog op de kinderen. Natuurlijk praat de coach ook met de kinderen zelf, zodat de afspraken in het ouderschapsplan passen bij hun wensen.”
2. Wat is de rol van de advocaten?
Als overlegscheiden op het compromis is gericht, waarom heeft iedere ex dan een eigen advocaat? Van Ekelen: “Hoewel beide advocaten gericht zijn op samenwerking en dus niet puur en alleen het belang van de eigen cliënt behartigen, is het belangrijk dat allebei de exen een eigen advocaat hebben. Vooral iemand die communicatief minder sterk is of zich niet gehoord voelt, kan veel hebben aan de steun van een eigen advocaat. De advocaat kan het woord voeren over gevoelige zaken en bepaalde wensen op tafel leggen.”
De advocaten hebben dus vooral een ondersteunende en adviserende rol. Ze informeren cliënten bijvoorbeeld over hun rechten en plichten. Daarnaast zorgen ze ervoor dat alle afspraken juridisch kloppen en op de juiste manier worden vastgelegd.
3. Welke regels gelden er tijdens een overlegscheiding?
Een overlegscheiding verschilt op een paar punten van een normale scheiding.
Alles wordt besproken met alle partijen
Het team werkt nauw samen om de beste oplossingen te vinden. Daarom moet er tussen de advocaten, coach en ex-partners sprake zijn van totale transparantie en openheid. Informatie over uw financiële situatie, de zaken die u met de coach bespreekt, eventuele pijnpunten, punten die uw kinderen aanstippen: het wordt allemaal besproken in het team. Alleen op die manier kunt u tot afspraken komen die redelijk en passend zijn voor iedereen.
Geen rechter
De intentie van een overlegscheiding is om alle afspraken te maken zónder tussenkomst van een rechter. Hier tekenen u, de advocaten en de coach dan ook voor in de overeenkomst die u aangaat voor de scheiding. Loopt de overlegscheiding onverhoopt toch op een procedure bij de rechtbank uit? Dan mag u niet worden bijgestaan door de advocaat die u hielp tijdens de overlegscheiding.
Afspraken over communicatie tijdens gesprekken
Meestal worden er bij een overlegscheiding ook afspraken gemaakt over de manier van communiceren tijdens de gesprekken. Denk bijvoorbeeld aan niet zuchten of hinderlijk onderbreken, geduld hebben met elkaar en om een pauze vragen als dat nodig is.
4. Wat zijn de voordelen van overlegscheiden?
Overlegscheiden heeft volgens Emmy van Ekelen een hoop voordelen ten opzichte van een reguliere scheiding, vooral als er kinderen bij betrokken zijn. “Stel dat de ene partner eigenlijk nog niet toe is aan een scheiding. Of dat de kinderen niet goed met de emoties rond de scheiding kunnen omgaan. Dan kan een scheiding al snel uitlopen in een vechtscheiding. Dat is meestal een lang en pijnlijk proces, waarbij de kinderen beschadigd raken. Door alle partijen onder professionele begeleiding vanaf het begin af aan bij de scheiding te betrekken, worden er betere afspraken gemaakt en zijn de kinderen uiteindelijk minder de dupe.”
Het plan dat tijdens de overlegscheiding wordt opgesteld, is een totaalpakket van A tot Z. Alle aspecten, van Alimentatie tot Zorg voor de huisdieren, zijn erin opgenomen. Dit geeft rust en duidelijkheid voor iedereen.
Onverwacht staartje: weer bij elkaar
Soms verloopt een overlegscheiding zó goed dat het verhaal een onverwacht staartje krijgt. Dat maakte Van Ekelen mee in haar eigen praktijk: “Het ging om een scheiding van een stel met drie kinderen. De coach hielp bij hen bij de communicatie. Hij legde uit wat er precies gebeurde op momenten dat de vlam bij hen in de pan sloeg. Dat was zo’n eyeopener voor ze, dat ze er meteen mee aan de slag zijn gegaan. En tijdens dat proces hebben ze elkaar opnieuw gevonden. De scheiding was dus van de baan!”
5. Is overlegscheiden duurder dan een reguliere scheiding?
In eerste instantie lijkt een overlegscheiding duurder dan een reguliere scheiding. Er zijn immers veel professionals voor u aan het werk. Maar als u bedenkt dat er een langslepende scheiding mee kan worden voorkomen, valt het volgens Van Ekelen wel mee: “Als een scheiding niet soepel verloopt, moeten er later in het proces nog financieel adviseurs of andere professionals worden ingeschakeld. Die hebben niet meteen alle informatie. Hierdoor duurt de hele scheiding een stuk langer. En stel dat het toch uitloopt op een vechtscheiding en een procedure bij de rechtbank, dan lopen de kosten helemaal op.”
En, misschien nog wel belangrijker, zo stelt Van Ekelen: “We weten dat een lange scheiding met ruziënde ouders veel schade kan toebrengen aan de kinderen, met problemen in de toekomst tot gevolg. Dat voorkom je met een overlegscheiding.”
6. Is overlegscheiden voor iedereen geschikt?
Een overlegscheiding is meestal niet nodig wanneer de (ex-)partners ieder een eigen inkomen hebben en geen kinderen. Na de scheiding hebben zij dan namelijk weinig of niks meer met elkaar te maken. Voor exen met kinderen kan een overlegscheiding goed werken. En ook exen waartussen grote ongelijkwaardigheid bestaat, hebben vaak baat bij een overlegscheiding. Bijvoorbeeld als de ene ex op communicatief vlak wordt ondergesneeuwd door de ander, of wanneer er een groot verschil is in inkomen.
Mr. Emmy van Ekelen van Van Ekelen & Poort | Advocaten & Mediators in Eindhoven is opgeleid om ex-partners bij te staan die willen overlegscheiden. Ze is lid van de Vereniging van Collaborative Professionals. Heeft u nog meer vragen, of wilt u weten of overlegscheiden bij u past? Neem dan gerust vrijblijvend contact met ons op.
