Iedereen kent wel een zaak zoals die zich voordeed bij een cliënt van ons. Moeder overleed. De nabestaanden moesten, volgens de regels van het bejaardenhuis, de kamer vervolgens binnen zeven dagen leeghalen. Deze handeling werd gezien als het ‘zuiver aanvaarden’ van de nalatenschap. Probleem: onze cliënt kon op dat moment helemaal niet overzien wat de omvang (dus de bezittingen en de schulden) van de erfenis was. Bij zo’n zuivere aanvaarding krijgt u als erfgenaam niet alleen de bezittingen, maar draait u ook op voor eventuele schulden. Evengoed wist u niets van de schulden en kostte zo’n regel van een bejaardentehuis u misschien wel 20.000 euro. Onder de nieuwe Wet bescherming erfgenamen tegen schulden, die op 1 september 2016 is ingegaan, zijn erfgenamen beter beschermd in dit soort situaties. Hieronder zullen we uitleggen wat er is veranderd en waarom u als erfgenaam nu sterker staat.
Probleem: erfenis te snel ‘zuiver’ aanvaard
Een schilderijtje meenemen uit het huis van de overledene, een etentje pinnen tijdens het plannen van de begrafenis, een factuur betalen of het leeghalen van de kamer in het bejaardentehuis: voordat de nieuwe wet in werking trad, betekende het dat u de nalatenschap zuiver aanvaardde. Dat wil zeggen dat u als erfgenaam (mede)eigenaar wordt van alle bezittingen én alle schulden van de persoon die is overleden. Zijn de bezittingen minder waard dan de schulden, dan draait u als erfgenaam privé op voor het voldoen van de schulden aan de schuldeisers.
Wetgever: meer bescherming gewenst
De Nederlandse wetgever signaleerde twee problemen rondom bescherming erfgenamen tegen schulden die zij wilde oplossen. Het eerste probleem is dat mensen eigenlijk geen weloverwogen beslissing namen om de erfenis wel of niet zuiver te aanvaarden, wanneer ze bijvoorbeeld een schilderijtje meenamen of een huurhuis leegruimden. Terwijl ze vervolgens dus wel 100 procent verantwoordelijk waren voor de afhandeling van die erfenis. Het tweede probleem is dat er na de zuivere aanvaarding soms aardig wat rotzooi onder het tapijt vandaan kwam, in de vorm van onverwachte schulden. In beide situaties zijn erfgenamen nu beter beschermd.
Minder snel zuivere aanvaarding 
Via de Wet bescherming erfgenamen tegen schulden is artikel 4:192 lid 1 van het Burgerlijk Wetboek aangepast. Daardoor is er nu veel minder snel sprake van zuivere aanvaarding. De voorbeelden zoals hiervoor aangehaald, zullen nu niet meer (direct) tot zuivere aanvaarding leiden. Let erop dat u nu als erfgenaam ook weer geen volledige vrijbrief heeft. Zoekt u meteen een huurder voor de woning van de overledene? Gaat u direct over tot verkoop van de inboedel (of onderdelen daarvan)? Dan zijn dit voortaan handelingen waaruit wel een zuivere aanvaarding blijkt. Omdat u geen volledige vrijbrief heeft, adviseren wij u om bij onzekerheid over de waarde van de bezittingen versus de schulden ‘beneficiair’ te aanvaarden. In dat geval geeft u te kennen dat u de erfenis alleen aanvaardt bij een positief saldo.
Bescherming bij onverwachte schulden
Wat houdt de tweede beschermingsmaatregel van de Wet bescherming erfgenamen tegen schulden in? Heeft u als erfgenaam een nalatenschap zuiver aanvaard, dan kunt u die in het geval van onverwachte schulden vanaf nu later terugdraaien. Het moet dan gaan om schulden van de overledene (‘erflater’) die niet bij u bekend waren en die u ook niet had kunnen zien aankomen. Komt u hier achter, dan moet u binnen drie maanden na de ontdekking een verzoek indienen bij de kantonrechter om de erfenis alsnog beneficiair (in plaats van zuiver) te aanvaarden. Van Ekelen & Poort | advocaten & mediators kan een dergelijk verzoek voor u opstellen en indienen.
Emotionele en financiële belangen
Bij het overlijden van een naaste komt u in een snelkookpan van emoties terecht. Bovendien spelen er grote financiële belangen, zo kan een erfenis al snel een ton waard zijn. Om de nalatenschap zowel op emotioneel als financieel vlak zo voorspoedig mogelijk af te handelen, verdient het aanbeveling om een erfrechtadvocaat in te schakelen. Binnen advocatenkantoor Van Ekelen & Poort te Eindhoven is mr. Emmy van Ekelen onze erfrechtspecialist. Haar aanpak is persoonlijk, met oog voor de emotionele situatie waarin nabestaanden zich bevinden. Emmy heeft de specialisatieopleiding erfrecht gevolgd en heeft een uitstekende kennis van de nieuwste wetgeving en jurisprudentie.
Nalatenschapsmediation
Ongeveer één op de vijf overlijdensgevallen ontaardt in een conflict. Sterfgevallen waarin er sprake is van schulden, zijn helemaal hete hangijzers. Om te voorkomen dat de spanningen tussen u en de andere nabestaanden te hoog oplopen, kunt u kiezen voor nalatenschapsmediation. Erfrechtspecialist mr. Emmy van Ekelen is ook een ervaren mediator. Gaat u onder haar begeleiding een bemiddelingstraject in, dan zult u erfrechtelijk en fiscaal de beste uitkomst krijgen, terwijl u met alle partijen toewerkt naar een onderlinge verdeling van de nalatenschap waarin iedereen zich kan vinden.
Is er een dierbare van u overleden en twijfelt u over het wel of niet – zuiver of beneficiair – aanvaarden van de erfenis? Vreest u dat een overlijdensgeval gaat uitlopen op een conflict tussen u en andere nabestaanden? Neemt u dan contact op met erfrechtadvocaat en nalatenschapsmediator mr. Emmy van Ekelen.
