Een biologische vader is niet per se ook de juridische vader. Of u als biologische vader recht heeft op omgang met uw kind, hangt af van een aantal factoren. We leggen uit hoe het zit met erkenning, gezag en omgang.
Biologische vader versus juridische vader
Een biologische vader is niet per se de juridische ouder van het kind. Een vrouw die een kind krijgt, wordt daarentegen wel automatisch de juridische moeder. Bent u getrouwd met of geregistreerd partner van de moeder? Dan wordt u als biologische vader wel automatisch de juridische vader. Als de moeder getrouwd is met of geregistreerd partner is van een andere man dan u als biologische vader, dan wordt die andere man (dus haar wettelijke partner) de juridische vader.
Bent u als biologische vader niet de echtgenoot of geregistreerd partner van de moeder, dan wordt u óók niet automatisch de juridische vader als u een relatie heeft of samenwoont.
Moet u het kind erkennen?
Bent u niet de juridische ouder van een kind, dan moet u het kind erkennen om de juridische vader te worden. Dat kunt u doen door voor of na de geboorte aangifte te doen bij de burgerlijke stand van de gemeente. Voor het erkennen van een kind dat jonger is dan 12 jaar heeft u toestemming van de moeder nodig. Is een kind jonger dan 16 maar ouder dan 12 jaar? Dan is de toestemming van zowel het kind als de moeder nodig.
Als geen toestemming wordt gegeven, dan moet u om vervangende toestemming van de rechtbank vragen. Wanneer er geen aangifte bij de burgerlijke stand wordt gedaan en er geen toestemming van de moeder dan wel vervangende toestemming van de rechter is, dan ontstaan er geen familierechtelijke betrekkingen tussen u als vader en het kind. Wel kunt u nog steeds recht op omgang hebben. Erkenning van het kind brengt zowel rechten als plichten met zich mee, zoals het recht op omgang met uw kind en een onderhoudsverplichting. Als verwekker van het kind bent u ook onderhoudsplichtig, zolang het kind geen twee juridische ouders heeft.
Erkenning leidt niet per se tot gezag
Een ouder met gezag mag beslissingen nemen over het kind. Denkt u daarbij aan medische kwesties, de keuze voor de woonplaats van het kind en de schoolkeuze. Heeft u gezamenlijk (ouderlijk) gezag, dan neemt u de beslissingen in onderling overleg en met wederzijds goedvinden.
Erkent u als biologische vader het kind, dan oefent u niet automatisch het ouderlijk gezag over het kind uit. Daarvoor heeft u namelijk de medewerking van de moeder nodig. Wil de moeder niet meewerken, dan moet u de rechtbank verzoeken om u als vader met het (gezamenlijk) ouderlijk gezag te belasten. Het uitgangspunt van de wet is dat zo’n verzoek alleen wordt afgewezen als het niet in het belang van het kind is.
Recht op omgang biologische vader
Zowel de juridische als biologische vader kan het recht op omgang hebben, zonder dat daar gezag of erkenning voor nodig is. Bent u getrouwd met of geregistreerd partner van de moeder en heeft u ouderlijk gezag, dan heeft u ook recht op omgang. Heeft u het ouderlijk gezag op een andere manier verkregen, dan heeft u daardoor ook recht op omgang met het kind.
Wanneer u als vader uw kind niet – of nog niet – heeft erkend maar wel betrokken bent bij de verzorging en opvoeding, kunt u aanspraak maken op het recht op omgang. De basis hiervoor is het grondrecht ‘family life’. Dat leidt ertoe dat een biologische vader met een nauwe, persoonlijke band met het kind, recht op omgang met het kind heeft – zelfs als het kind niet erkend is.
Als u als biologische vader nooit contact heeft gehad met het kind, kunt u alsnog recht op omgang hebben. U moet dan wel vanaf de geboorte contact of omgang met het kind hebben gewild, wat door omstandigheden nooit is gerealiseerd.
Kunt u als biologische vader aannemelijk maken dat er bijkomende feiten of omstandigheden zijn waardoor de omgang met het kind een belangrijk deel van uw privéleven is? Dan kan die grond mogelijk een ingang bij de rechter geven wanneer u niet aan het vereiste van een nauwe band of intentie vanaf de geboorte tot contact of omgang kunt voldoen. Wanneer u als biologische vader het kind heeft erkend, heeft u in beginsel – zonder de nauwe, persoonlijke band aan te hoeven tonen – recht op omgang.
Omgang
Meestal wordt de omgang van de ouders vastgelegd in een omgangsregeling. Dat is een verzameling afspraken waarin wordt opgenomen wanneer en hoe vaak de kinderen naar de ouder zonder gezag gaan. Bij de rechter kunt u een verzoek indienen om de gemaakte afspraken officieel vast te stellen. De regeling wordt daardoor afdwingbaar. Beide ouders moeten zich aan de afspraken houden en kunnen dan van de ander eisen dat de omgangsregeling wordt nagekomen.
Lukt het niet, ook niet na mediation, om in onderling overleg tot een omgangsregeling te komen? Dan kunt u een verzoek bij de rechter indienen. Die kijkt niet alleen naar de belangen van het kind, maar ook naar die van de ouders. Is de situatie tussen ouders ernstig verslechterd, dan kan de rechter oordelen dat een omgangsregeling niet in het belang van het kind is.
Kampt u als ouder met een kwestie rondom erkenning, gezag en/of omgang? Neemt u dan vrijblijvend contact op met de familierechtadvocaten en mediators van Van Ekelen & Poort in Eindhoven.
