Is er een dierbare overleden die een testament heeft opgesteld, dan kan dit tot scheve gezichten of zelfs conflicten leiden: waarom krijgt u bijvoorbeeld ‘slechts’ geld terwijl de ouderlijke woning naar uw broer gaat? Is er geen testament en geldt de wettelijke verdeling? Ook dan liggen ruzies op de loer. Hoe komt u immers tot een verdeling die in ieders ogen eerlijk is? Een in het erfrecht gespecialiseerde mediator kan u helpen om tot een oplossing te komen waar álle partijen zich goed bij voelen.
Testament: bron van veel conflicten
Stel, een dierbare van u is overleden. Bij de verdeling van de nalatenschap wordt allereerst gekeken of de overledene een testament heeft. In een testament kan iemand vastleggen wie de erfgenamen zijn en hoe de erfenis verdeeld moet worden.
Het testament kan bijvoorbeeld bepalen dat de erfenis gelijk verdeeld moet worden over alle kinderen of juist dat de één een groter deel van de erfenis krijgt dan de ander. Ook kunnen bepaalde specifieke voorwerpen in het testament aan een erfgenaam zijn toegewezen. Testamenten zijn daardoor de bron van veel conflicten.
Testament of wettelijke verdeling?
Als er een testament is, moeten de erfgenamen zich houden aan de verdeling die daarin is vastgesteld. Is er geen testament? Dan worden de erfgenamen bepaald op basis van de regels van het wettelijke erfrecht. U en de andere erfgenamen moeten dan zélf de erfenis onderling verdelen. Ook dit kan vanzelfsprekend de nodige spanningen veroorzaken. Hoe komt u immers tot een verdeling die eerlijk is vanuit financieel en emotioneel oogpunt?
Executeur
De erfgenamen zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor het afhandelen van de erfenis. In de praktijk is het echter in de regel niet praktisch om alle zaken samen te regelen. Meestal wordt daarom een executeur aangewezen om de erfenis af te handelen. De executeur is vaak één van de erfgenamen, maar het kan ook een buitenstaander zoals een notaris zijn. Soms heeft de overledene in het testament al iemand aangewezen als executeur.
Is niemand aangewezen in het testament? Dan beslissen de erfgenamen zelf wie deze rol op zich neemt. Wanneer duidelijk is wie de erfgenamen zijn en wie de executeur is, kan de afwikkeling van de erfenis beginnen.
Conflicten en emoties
Als er geen (duidelijk of allesomvattend) testament is, moeten u en de andere erfgenamen zelf de erfenis onderling verdelen. Bij de meeste erfenisgerelateerde conflicten spelen niet alleen financiële kwesties een rol, maar ook emoties. Tijdens een toch al emotioneel beladen periode moet u keuzes maken over zaken met een hoge emotionele waarde, zoals het ouderlijk huis of sieraden.
Alle nabestaanden gaan op hun eigen manier om met het verdriet wegens het overlijden van een dierbare, waardoor een conflict snel op de loer ligt. Waarom krijgt uw broer bijvoorbeeld het ouderlijk huis, terwijl u ‘slechts’ geld krijgt? Of uw zus is benoemd als executeur, terwijl u de ouder in kwestie jarenlang heeft verzorgd. In de emotionele snelkookpan rondom het overlijden zijn conclusies als ‘zie je wel, hij of zij hield meer van jou’ snel getrokken.
Nalatenschapsmediation
Komen u en de andere erfgenamen er samen niet uit of dreigt er een conflict te ontstaan? Dan kunt u een mediator inschakelen. Een mediator bemiddelt als onpartijdige tussenpersoon tussen de erfgenamen. De rol van de mediator is absoluut níet om te beslissen over de verdeling, maar om ervoor te zorgen dat alle partijen samen tot een oplossing komen die voor iedereen bevredigend is.
Bij mediation zijn vertrouwelijkheid en geheimhouding leidende principes. De mediator moet bovendien volledig neutraal handelen en mag niet (zomaar) aan andere partijen vertellen wat u heeft gezegd. Als er eenmaal een oplossing is gevonden, legt de mediator die schriftelijk vast in een vaststellingsovereenkomst. Hierdoor kan de erfenis verder afgehandeld worden.
Iedereen moet instemmen met mediation
Mediation is alleen mogelijk als alle erfgenamen bereid zijn om samen aan tafel te zitten en naar elkaar te luisteren. Als de andere erfgenamen weigeren om met elkaar te praten, kunt u naar de kantonrechter gaan. De kantonrechter kan een taxateur benoemen die de waarde van alle bezittingen vaststelt. Op basis daarvan bepaalt de rechter vervolgens hoe de erfenis verdeeld moet worden.
Kampt u met een erfeniskwestie die u niet onderling kunt oplossen en overweegt u mediation? De in het erfrecht gespecialiseerde advocaat en mediator mr. Emmy van Ekelen kan zorgen voor een oplossing waar álle partijen tevreden over zijn. Neem vrijblijvend contact op met Van Ekelen & Poort in Eindhoven voor meer informatie.
