Dood gaan en belasting betalen: de twee zekerheden in het leven komen samen in de erfbelasting. Door te schenken bij leven, verkleint u de erfenis en hoeft er later minder erfbelasting te worden betaald. Wat zijn precies de regels voor schenking bij leven?
Hoe zit het ook alweer met erfenissen?
Bij de verdeling van een nalatenschap wordt allereerst gekeken of de overledene een testament heeft. In een testament kan iemand vastleggen wie de erfgenamen zijn en hoe de erfenis verdeeld moet worden. Hierin kan bijvoorbeeld bepaald zijn dat de erfenis gelijk verdeeld dient te worden over alle kinderen, of juist dat de één een groter deel van de nalatenschap krijgt dan de ander. Specifieke voorwerpen kunnen in het testament aan een erfgenaam zijn toegewezen. Als er een testament is, geldt altijd de verdeling die daarin is vastgesteld.
U heeft volledige vrijheid met betrekking tot uw nalatenschap. Als ouder kunt u besluiten om één van uw kinderen te onterven. U kunt uw kind echter niet helemaal onterven. Uw kind blijft namelijk altijd recht hebben op de zogenaamde legitieme portie. Dit is de helft van het erfdeel waar een kind recht op zou hebben als er geen testament was. De legitieme portie bestaat alleen uit geld en niet uit bezittingen.
Wat als er geen testament is?
Als er geen testament is, worden de erfgenamen bepaald op basis van de regels van het wettelijk erfrecht. De wet dicteert dan wie de erfgenamen zijn. Daarvoor gelden vier groepen:
- echtgenoten (of geregistreerde partners), kinderen en/of hun afstammelingen
- ouders, broers en zussen en hun afstammelingen
- grootouders met hun (klein)kinderen, ooms, tantes, neefjes en nichtjes
- overgrootouders met hun afstammelingen.
Als er erfgenamen zijn in groep 1, wordt de erfenis onder hen verdeeld. Zo niet? Dan wordt gekeken naar groep 2. En dat gaat zo verder. De wet bepaalt ook dat de langstlevende echtgenoot de hele nalatenschap krijgt, inclusief schulden. De kinderen krijgen een vordering op de langstlevende echtgenoot. Zij kunnen hun deel pas opeisen als de langstlevende echtgenoot komt te overlijden.
Erfbelasting
De hoogte van de verschuldigde erfbelasting hangt af van de grootte van de erfenis en van de relatie met de overledene. Over een deel van de erfenis hoeft u geen belasting te betalen. Het vrijgestelde bedrag hangt af de relatie met de overledene. U kunt op de website van de Belastingdienst de specifieke vrijstelling vinden die op uw situatie van toepassing is.
Momenteel lopen de tarieven van de erfbelasting op van 10 tot 40 procent. Op de website van de Belastingdienst leest u welke tarieven voor u gelden.
Redenen om te schenken
Waarom zou u eigenlijk schenken? Via een schenking kunt u al tijdens uw leven een familielid bevoordelen. Door al bij leven te schenken, verkleint u de erfenis en dus automatisch het bedrag dat later aan erfbelasting moet worden betaald. Schenken kan hierdoor om fiscale redenen een voordelige optie zijn.
Schenken
U kunt op een aantal manieren schenken bij leven. Aan het schenken van geld worden geen eisen gesteld in de wet. Boven een bepaald bedrag moet u wel aangifte doen, zelfs als er sprake is van een belastingvrije schenking. Het schenken van onroerende goederen of aandelen vereist een notariële akte.
U kunt in een notariële akte afspraken maken over de schenking. Denk aan een bepaalde leeftijd waarop de begiftigde over het geld kan beschikken of het doel waar het geld voor moet worden gebruikt.
Op papier schenken
Bij schenken op papier schenkt u pas (daadwerkelijk) bij overlijden of bij een andere bijzondere situatie, zoals een opname in een verzorgingsinstelling of het verkopen van uw eigen woning zonder een vervangende woning. Schenken op papier kan verstandig zijn als u geen contant geld wilt of kunt schenken, bijvoorbeeld wanneer uw geld in uw huis of in beleggingen zit.
Schenking op papier is mogelijk via een notariële akte. Door het schenken op papier maakt u gebruik van de vrijstelling van de schenkbelasting. Over het geschonken bedrag moet u elk jaar minstens 6 procent rente betalen aan de ontvanger. Ook dient u aangifte te doen van een schenking op papier.
Schenkbelasting
U mag elk jaar een bepaald bedrag belastingvrij schenken. De hoogte van de vrijstelling is afhankelijk van de relatie met de ontvanger en de waarde van de schenking. Bij een waarde die hoger is dan de vrijstelling moet u schenkbelasting betalen. U kunt ook eenmalig gebruik maken van een verhoogde belastingvrijstelling per kind, mits uw kind tussen de 18 en 40 jaar oud is.
Het vrijgestelde bedrag kan nog verder verhoogd worden als uw kind het geld gebruikt voor een studie die minimaal 20.000 euro per jaar kost óf voor de koop van een eigen woning dan wel de aflossing van een hypotheek op de eigen woning. U kunt op de website van de Belastingdienst de specifieke vrijstellingen en voorwaarden vinden die op uw situatie van toepassing zijn. De tarieven van de schenkbelasting vindt u hier.
Overlijden na schenking
Als u binnen 180 dagen na de schenking komt te overlijden, dan wordt de schenking als onderdeel van de erfenis beschouwd. De erfgenamen moeten hierover erfbelasting betalen. Tenzij sprake is van een uitzondering, zoals de eenmalige verhoogde belastingvrije schenking of de schenking voor een dure studie of eigen woning.
Komt u uit de regio Eindhoven en kampt u met een kwestie op het gebied van het erfrecht? Neem dan vrijblijvend contact op met de ervaren advocaten en mediators van Van Ekelen & Poort.
