In Nederland wonen zo’n 185.000 kinderen in een stiefgezin of samengesteld gezin. Als de ouder en de stiefouder weer van elkaar scheiden, hoeft de stiefouder geen kinderalimentatie te betalen voor zijn of haar stiefkinderen. Hoe zit dat precies?
Samengestelde en stiefgezinnen kwetsbaar
Het aantal samengestelde en stiefgezinnen in Nederland neemt toe. Dat is logisch, want steeds meer mensen scheiden en vinden daarna een nieuwe liefde. En die nieuwe liefde heeft dan vaak ook al kinderen. In een stiefgezin of samengesteld gezin wonen kinderen dus samen met een biologische ouder, een stiefouder en soms ook nog stief- of halfbroertjes en -zusjes. Het samenvoegen van twee gezinnen kan lastig zijn. Helaas eindigt ongeveer twee derde van de stiefgezinnen uiteindelijk weer in een scheiding (versus een derde van de oorspronkelijke huwelijken).
Juridisch stiefouderschap
Binnen een samengesteld gezin heeft de stiefouder bepaalde rechten en plichten. Maar wat is een stiefouder precies? Iemand is stiefouder wanneer hij of zij trouwt of een geregistreerd partnerschap aangaat met de vader of moeder van een minderjarig kind dat bij hem of haar ingeschreven staat. Woont u samen met uw nieuwe partner en zijn of haar kind, maar bent u niet getrouwd of heeft u geen geregistreerd partnerschap? Of staat het kind bij de andere ouder ingeschreven? Dan bent u in juridische zin geen stiefouder.
Onderhoudsplicht voor stiefkinderen
Tijdens het huwelijk of geregistreerd partnerschap betaalt de stiefouder naar draagkracht (oftewel: zoveel als redelijkerwijs voor hem of haar mogelijk is) mee aan de opvoeding en verzorging van de minderjarige kinderen van de partner.
Geen plichten meer na scheiding
Als de stiefouder en partner gaan scheiden of het geregistreerd partnerschap verbreken, vervallen de plichten van de stiefouder naar de stiefkinderen. Hij of zij hoeft dus geen alimentatie te betalen. De kosten voor de opvoeding van het kind worden dan weer alleen gedragen door de biologische ouders. Hebben de ouder en de stiefouder samen één of meer kinderen gekregen, dan moet daarvoor wel alimentatie worden betaald. Als een stiefouder graag omgang wil houden met de kinderen van zijn of haar ex, dan kan hij of zij een omgangsregeling vragen.
‘Stiefkind van de rekening’
Voor kinderen is zo’n tweede scheiding hoe dan ook een heftige gebeurtenis. Het is immers niet de eerste keer dat hun leven op z’n kop staat. Als hun ex-stiefouder dan ook nog eens wél alimentatie voor een halfbroertje of -zusje betaalt en niet voor hen, kan dat een extra klap zijn. In de Zembla-uitzending ‘Stiefkind van de rekening’ trekt raadsheer Cees van Leuven hierover aan de bel.
‘Wel de rechten, niet de plichten’
Van Leuven, die is gespecialiseerd in het familierecht, signaleert dat het aantal stief- of samengestelde gezinnen dat uit elkaar gaat stijgt. Volgens hem zijn vooral de stiefkinderen daar de dupe van. Hij noemt het oneerlijk dat stiefouders na een scheiding nog wel aanspraak kunnen maken op omgang met hun (ex-)stiefkinderen, maar dat ze er geen alimentatie voor hoeven te betalen. Ze hebben wel de rechten maar niet de plichten, stelt hij. Van Leuven pleit dan ook voor een wetswijziging waarin stiefouders worden verplicht om – als het nodig en mogelijk is – ook na een scheiding nog financieel bij te dragen aan de opvoeding van hun stiefkinderen.
Wetswijziging kinderalimentatie
De kans dat die door Van Leuven gewenste wetswijziging er komt, is klein. De politieke partijen VVD en PvdA dienden in 2015 al een voorstel in voor een wetswijziging voor de kinderalimentatie. Daarin stellen zij juist voor om de financiële verplichtingen van stiefouders voor hun stiefkinderen op te heffen. Een stiefouder heeft dan tijdens het huwelijk of geregistreerd partnerschap geen onderhoudsplicht meer naar zijn of haar stiefkind(eren). Dit voorstel ligt nog steeds bij de Tweede Kamer.
Heeft u juridische vragen over of problemen rondom uw (stief)gezinssituatie? Neem dan vrijblijvend contact op met de familierechtadvocaten en –mediators van advocatenkantoor Van Ekelen & Poort in Eindhoven.
