Een Italiaanse rechter heeft een vrouw laatst een boete opgelegd van 30.000 euro omdat zij tegenover haar zoon stelselmatig kwaadsprak over haar ex. De rechter stelt dat de moeder hierdoor de band van haar zoon met zijn vader op het spel heeft gezet. Kwaadspreken over de ex-partner kan enorm schadelijk zijn voor zowel het kind als voor de band tussen het kind en de andere ouder. Een boete is in Nederland niet mogelijk. Het lijkt op het eerste gezicht misschien een goede oplossing, maar vaak zijn er adequatere wegen te bewandelen.
Recht van kind op goede band met ouders
De Italiaanse rechter stelt dat kinderen recht hebben op rust en een goede relatie met de ouders. Als familierechtadvocaten zijn wij het hier hartgrondig mee eens. Het belang van het kind – dat een goede band met de ouders omvat – dient altijd voorop te staan. Niets kan rechtvaardigen dat de ene ouder de band tussen het kind en de andere ouder schaadt. Het is in het belang van een kind om een goed en onbelast contact te hebben met beide ouders, een kind is namelijk niet goed in balans als er geen contact is met één van de ouders.
Kans op ouderverstotingssyndroom
Krijgt een kind stelselmatig te maken met laster van de ene ouder jegens de andere ouder, dan kan bij hem of haar het ouderverstotingssyndroom optreden. Dat ontstaat als een ouder altijd slecht spreekt over de andere ouder, waardoor het kind uit een soort zelfbeschermingsmechanisme de andere ouder gaat afwijzen of verstoten. Het ouderverstotingssyndroom (vaak ‘PAS’ genoemd, van Parental Alienation Syndrom) kan bij kinderen op den duur leiden tot emotionele, sociale en psychische schade, zoals een lager zelfbeeld en problemen met hechten. Met het oog op deze effecten is voortdurend kwaadspreken over de andere ouder feitelijk een verkapte vorm van (potentiële en indirecte) kindermishandeling.
Boete wegens kwaadspreken over andere ouder
Een boete zoals opgelegd door deze Italiaanse rechter zou in Nederland niet mogelijk zijn binnen het familierecht. Alleen in het strafrecht, bijvoorbeeld op grond van smaad of laster. Zou zo’n boete al bestaan, dan zou het wat ons betreft een laatste redmiddel zijn. Er moet namelijk al eerder in het proces van systematisch kwaadspreken worden ingegrepen. Bovendien zal zo’n boete primair niet bevorderlijk zijn voor de band tussen de beide ouders en tussen de ouders en het kind. Ook kleven er nogal wat juridische haken en ogen aan. Hoe bewijs je bijvoorbeeld dat er – al dan niet stelselmatig – is kwaadgesproken over de andere ouder? Wat valt er allemaal onder het begrip ‘kwaadspreken’? En hoe valt het te bewijzen?
Wat kan een advocaat doen bij zwartmaken ex?
De Italiaanse moeder werd door de rechter gewaarschuwd dat haar lastercampagne ook consequenties zou kunnen hebben voor haar gezag. Voordat wij in zulke situaties gaan kijken naar de juridische middelen die openstaan rondom gezag, zullen wij proberen om het probleem in overleg met de andere ouder en zijn of haar advocaat op te lossen. Wordt het geschil namelijk buiten de rechter om opgelost, dan zal de relatie tussen de ouders enerzijds en tussen ouders en kind anderzijds niet verder worden verstoord. Mediaton (bemiddeling) is in deze situaties een adequaat middel om alle partijen op één lijn te krijgen en een oplossing te vinden die voor iedereen gunstig is.
Wet: bij voorkeur gezamenlijk gezag
Pas als vaststaat dat dit op niets gaat uitlopen, zullen we overwegen om de rechter te verzoeken het gezag te veranderen. Het ouderlijk gezag omvat de plicht en het recht van ouders om hun minderjarige kind te verzorgen en op te voeden. Onder verzorging en opvoeding van het kind vallen ook:
- De zorg en verantwoordelijkheid voor het geestelijke en lichamelijke welzijn.
- Het bevorderen van de ontwikkeling van zijn persoonlijkheid.
Het ouderlijke gezag verplicht de ene ouder tevens om de ontwikkeling van de band van zijn kind met de andere ouder te bevorderen. Er staat zelfs in de wet dat het in het belang van een kind is als de ouders gezamenlijk gezag hebben.
Eenhoofdig gezag in noodsituaties
Het gezamenlijk gezag wordt dan ook niet zomaar gewijzigd. Dit kan als er een onaanvaardbaar risico is dat het kind klem of verloren raakt tussen ouders, terwijl niet te verwachten is dat hier snel genoeg verbetering in zal komen. Is er bijvoorbeeld geen goede communicatie tussen de ouders, dan wil dat nog niet zeggen dat wijziging van het gezamenlijk gezag in eenhoofdig gezag in het belang van het kind is. Neemt het kwaadspreken dusdanig ernstige en stelselmatige vormen aan dat het kind ‘vast zit’ tussen zijn ouders, dan zal het mogelijk in zijn belang zijn om voor de niet-kwaadsprekende ouder eenhoofdig gezag aan te vragen. Omdat dit een zeer verregaande maatregel is, overwegen wij dit alleen in noodgevallen.
Villa Pinedo
In situaties van zwartmaken kunnen ouders ook veel profijt hebben bij het werk van Villa Pinedo. Die organisatie richt zich primair op kinderen, maar ook ouders (die in een echtscheiding liggen of al gescheiden zijn) kunnen er hulp krijgen om beter om te gaan met de belangen van hun kinderen. Zo kunnen ze op de website bijvoorbeeld lezen over ervaringen van kinderen, een online workshop afleggen en een boek kopen over de rol van ouders in een echtscheiding.
Zit u in een situatie waarin de andere ouder kwaad over u spreekt? Of heeft uw ex-partner een advocaat ingeschakeld omdat u hem of haar zou zwartmaken? De familierechtadvocaten en mediators van advocatenkantoor Van Ekelen & Poort in Eindhoven zijn gespecialiseerd in dit onderwerp. Neem vrijblijvend contact met ons op voor meer informatie.
