In de snelkookpan van emoties na een overlijden ontstaan gemakkelijk conflicten. Wilt u voorkomen dat er wrevel ontstaat tussen de toekomstige nabestaanden? Dan is het verstandig om voorafgaand aan uw overlijden al afspraken te maken over de erfenis. We leggen uit wat de toegevoegde waarde is van pre-nalatenschapsmediation, een testament en een levenstestament.
Pre-nalatenschapsmediation: wat is het?
Een overlijden brengt in de regel veel emoties met zich mee, die gemakkelijk kunnen uitmonden in een conflict over de erfenis. Wilt u zo’n conflict voorkomen? Dan kan het inschakelen van een mediator verstandig zijn. Een mediator is een professionele bemiddelaar die kijkt naar de belangen van alle betrokkenen.
Bij pre-nalatenschapsmediation bespreekt u uw nalatenschap met de toekomstige nabestaanden. U kunt uw keuzes uitleggen en zo nodig bijstellen op basis van overleg met de nabestaanden en de mediator. De periode na iemands overlijden is al zwaar genoeg, pre-nalatenschapsmediation helpt om onnodige negatieve emoties te beteugelen en conflicten te voorkomen.
Hoe werkt pre-nalatenschapsmediation?
Kiest u voor pre-nalatenschapsmediation, dan vindt dit plaats in een informele, vrijwillige en vertrouwelijke sfeer. Samen met de toekomstige nabestaanden gaat u onder (bege)leiding van een professional met elkaar in gesprek, waarbij de mediator als onafhankelijke partij niemands kant kiest: het draait om de belangen van iederéén.
De voordelen van pre-nalatenschapsmediation
Vooropgesteld: pre-nalatenschapsmediation kan sowieso nooit kwaad, het is immers fijn om te weten dat er na uw overlijden een situatie ontstaat waar iedereen tevreden over is. In bepaalde situaties verdient het (extra) aanbeveling. Bijvoorbeeld als u een samengesteld gezin heeft, aangezien er binnen samengestelde gezinnen vaak extra gevoeligheden spelen én stiefkinderen niet standaard erven volgens de Nederlandse wet. Heeft u een familiebedrijf dan spelen er waarschijnlijk eveneens extra gevoeligheden, dus ook dan is mediation raadzaam.
Pre-nalatenschapsmediation zorgt voor rust rondom uw overlijden. Rust voor u en uw nabestaanden. Oftewel: deze vorm van bemiddeling kan de pijn rondom een overlijden verzachten door conflicten over geld en goederen in een periode van rouw te voorkomen.
Testament: wat is het?
Een testament is een notariële akte waarin u regelt wat er moet gebeuren na uw overlijden. In een testament staat in de regel wie de erfgenamen zijn, wie er precies wat krijgt en wie na het overlijden de nalatenschap afhandelt (de ‘executeur’). U kunt daarnaast in uw testament vastleggen wie er juist níks krijgt, u onterft dan een erfgenaam. In een testament kunnen ook bepalingen worden opgenomen over situaties die zich kunnen voordoen in de toekomst. Denk aan een partner die hertrouwt. Een testament kunt u laten opmaken als u ouder dan 16 jaar bent.
Gaat u een testament opstellen? Dan is het meestal goed om – al dan niet in de vorm van pre-nalatenschapsmediation – te overleggen met de toekomstige nabestaanden.
Testament opstellen: zo werkt het
Als u uw uiterste wilsbeschikking wilt opmaken, kan dat op drie manieren. De meeste mensen kiezen voor een regulier testament. Daarbij bespreekt u met een notaris wat uw wensen zijn rondom de nalatenschap. De notaris luistert goed naar deze wensen, adviseert over de inhoud en stelt op basis van uw keuzes een testament op.
U kunt uw nalatenschap ook vastleggen per codicil, oftewel een handgeschreven document waarmee u slechts een beperkt aantal zaken kunt regelen. De laatste mogelijkheid is een onderhandse akte, die in bewaring wordt gegeven aan een notaris. Daarmee kunt u alles regelen, maar er gelden wel bepaalde voorwaarden.
Een gespecialiseerde erfrechtadvocaat kan u ondersteunen en adviseren bij het opstellen van een testament. Vergeleken met notarissen weten ervaren erfrechtadvocaten vaak beter hoe testamenten uitpakken in de praktijk, mocht de rechter er ooit over moet oordelen. Een groot voordeel van een advocaat die tevens mediator is: als specialist in bemiddeling kan hij of zij bij uitstek een oplossing creëren die voor alle partijen goed uitpakt.
Het nut van een testament
Het is niet verplicht om een testament op te maken, maar het heeft wel een hoop voordelen. Een testament beschrijft wat u wilt. Wat moet er met onder meer uw geld, schulden, goederen en bedrijf gebeuren? In uw testament verdeelt u uw erfenis precies zoals u zelf wilt, bijvoorbeeld door geld aan een goede vriend of een goed doel na te laten. Het testament kan bovendien uitvaartwensen bevatten, erfbelasting uitsparen én onrust en onduidelijkheid over de erfenis voorkomen.
Als u geen testament opmaakt, geldt de zogeheten wettelijke verdeling. De wet dicteert dan wat er moet gebeuren met uw erfenis. U heeft er zelf geen invloed op en er kan bijvoorbeeld niks gaan naar vrienden of goede doelen.
Levenstestament: wat is het?
Het levenstestament is een notariële akte die wordt vastgelegd in het Centraal Levenstestamentenregister. U kunt hierin uw wensen vastleggen voor situaties waarin u zelf niet meer kunt handelen, bijvoorbeeld door een ziekte of ongeval. In dit testament benoemt u één of meerdere vertrouwenspersonen, die namens u kunnen handelen.
Het grote verschil met een ‘normaal’ testament: in een regulier testament regelt u alles dat geldt na uw overlijden, in een levenstestament legt u vast wat er moet gebeuren in situaties waarin u nog leeft.
Levenstestament: de voordelen
U kiest zelf wie over uw financiën, persoonlijke zaken en gezondheid beslist en op welke wijze dit moet gebeuren. Dit zorgt voor rust voor u en uw familie. Bovendien kunt u er vanuit gaan dat er in gevallen waarin u niet meer zelf kunt handelen, geen dingen gebeuren – bijvoorbeeld op financieel vlak – die na uw overlijden mogelijk tot conflicten leiden. Daarom is een levenstestament dus ook nuttig om gedoe te voorkomen in de periode ná uw overlijden.
Wilt u graag nu alles goed regelen om te voorkomen dat er na uw overlijden wrevel ontstaat tussen de nabestaanden? Mr. Emmy van Ekelen van Van Ekelen & Poort in Eindhoven is een ervaren erfrechtadvocaat en (pre-)nalatenschapsmediator. Neem vrijblijvend contact op.
