Een echtscheiding is een heftige gebeurtenis. Er moeten veel ingewikkelde zaken worden geregeld. Iets waar u misschien niet direct aan denkt, is uw testament. In een testament legt u vast wie uw erfgenamen zijn en welk deel van de erfenis zij krijgen. Misschien wilt u uw testament na de scheiding wel veranderen, omdat u niet wilt dat uw ex aanspraak kan maken op die erfenis. In dit artikel vertellen we waarop u moet letten bij uw testament na scheiding.
U heeft nog geen testament
Lang niet alle mensen in Nederland hebben hun wensen voor na de dood vastgelegd in een testament. Het kan dus gebeuren dat u gaat scheiden en daarna overlijdt, zonder duidelijke afspraken over de nalatenschap. In dat geval bepaalt de wet wie de erfgenamen zijn. Heeft u kinderen? Dan zijn zij volgens de wet uw erfgenamen. Maar zijn de kinderen minderjarig? Dan krijgt hun nog levende ouder (uw ex-partner in dit geval) het vruchtgebruik over uw erfenis. Een ouder heeft namelijk wettelijk het recht op opbrengsten uit het vermogen van zijn minderjarige kind (‘ouderlijk vruchtgenot’). Stel dat uw kinderen erven van u en rente ontvangen over uw nalatenschap, dan mag uw ex dat gebruiken. Als u dit niet wilt, dan moet u dat expliciet in een testament vastleggen.
U heeft al wel een testament
Heeft u in uw testament opgenomen dat uw echtgenoot één van uw erfgenamen is? Bij een echtscheiding komt die bepaling automatisch te vervallen. Maar het duurt meestal een tijdje voordat een scheiding is ingeschreven bij de burgerlijke stand. Als u sterft vóórdat de scheiding is geregistreerd, dan zou uw ex nog gewoon van u kunnen erven. Kijk daarom of er in uw testament een ontsnappingsclausule is opgenomen. Door die clausule is een partner alleen erfgenaam als bij het overlijden het huwelijk niet is beëindigd door een echtscheiding en als u bij overlijden nog samenwoonde. Hiermee voorkomt u dus dat uw ex-echtgeno(o)t(e) tegen uw wil aanspraak maakt op uw erfenis.
U heeft een testament en kinderen
Als u gaat scheiden en u en uw ex hebben samen kinderen, dan is het nog belangrijker om goed naar uw testament te kijken. U wilt de zaken voor uw kinderen natuurlijk zo goed mogelijk regelen. Een aantal aandachtspunten:
Executeur aanstellen 
Minderjarige kinderen mogen volgens de wet nog geen aanspraak maken op hun erfenis. U zou er daarom voor kunnen kiezen om een executeur aan te stellen die na uw overlijden de financiën regelt voor uw kinderen. Zo voorkomt u dat dit in handen komt van uw ex. Wie die executeur is, legt u vast in het testament. Dit kan bijvoorbeeld een familielid of een goede vriend zijn. Die persoon beheert uw nalatenschap. Hij zorgt ervoor dat de erfbelasting wordt betaald, voldoet eventuele schulden en regelt dat ieder kind uiteindelijk zijn erfdeel krijgt. Wilt u echt 100 procent zeker zijn dat uw erfenis in goede handen komt? Dan stelt u ook een plaatsvervangend executeur aan, die de eerste executeur kan vervangen als dat nodig is.
Een voogd en/of bewindvoerder aanstellen
Het is een verschrikkelijke gedachte, maar stel dat u en uw ex-partner beide overlijden. In uw testament kunt u vastleggen wie in dat geval de zorg voor uw minderjarige kinderen op zich neemt. Deze voogd zal waarschijnlijk iemand uit uw nabije omgeving zijn, die u de verdere opvoeding van uw kinderen toevertrouwt. Denkt u dat uw kinderen op hun 18e nog wat jong zijn om alle zeggenschap over hun erfenis te krijgen? Dan wijst u ook een bewindvoerder aan in uw testament. Deze persoon houdt de zeggenschap over de erfenis totdat uw kinderen oud genoeg zijn om het zelf te doen. Hoe oud dat is, dat bepaalt u in het testament. De voogd en de bewindvoerder kunnen één en dezelfde persoon zijn, maar dit hoeft niet. Net als bij de executeur zou u een plaatsvervangend bewindvoerder aan kunnen wijzen.
Tweetrapsmaking
Wilt u er zeker van zijn dat vermogen of bepaalde spullen in de familie blijven, wat er ook gebeurt? Dan laat u een tweetrapsmaking in uw testament opstellen. Zonder die tweetrapsmaking zou uw erfenis in een heel specifiek geval namelijk weer bij uw ex kunnen belanden. Bijvoorbeeld wanneer u en uw kinderen komen te overlijden. De kinderen erven van u. Maar als zij ook overlijden, gaat uw erfenis door naar hun erfgenamen. En daarbij hoort dus ook hun nog levende ouder: uw ex. In de tweetrapsmaking legt u het als volgt vast: de erfenis gaat na uw overlijden naar uw kinderen (trap 1), maar als zij nog iets van de erfenis overlaten na hun eigen overlijden, gaat de rest naar andere, door u aangewezen personen (trap 2).
Uitsluitings- of privéclausule
Vindt u het belangrijk dat uw erfenis echt alleen bij uw kinderen terechtkomt (en dus niet bij hun echtgenoten)? Dan kunt u een uitsluitings- of privéclausule in uw testament opnemen. Hierin legt u vast dat de erfenis alleen voor uw kinderen is bestemd en niet voor hun partners.
Schakel notaris in
Wat uw situatie ook is: als u gaat scheiden is het raadzaam om uw testament nog eens goed door te nemen. Staan er afspraken in waar u het nu niet meer mee eens bent? Dan moet u die laten aanpassen. Dit kunt u alleen doen bij de notaris. Samen vult u het testament aan of stelt u een nieuw testament op.
Zoekt u een advocaat voor uw echtscheiding of de afwikkeling van een erfenis? De drie advocaten van advocatenkantoor Van Ekelen & Poort in Eindhoven zijn zeer ervaren in dit soort zaken. Meer weten? Neem vrijblijvend contact op met ons.
