Tuurlijk, het is niet leuk om na te denken over wat er moet gebeuren na uw overlijden. Toch is het verstandig om alles rondom uw nalatenschap zo goed mogelijk te regelen terwijl u nog leeft. Doet u dit niet? Dan komt deze last na uw overlijden op de schouders van uw nabestaanden. Dat valt ze waarschijnlijk zwaar in een periode van rouw én het kan gemakkelijk tot conflicten leiden. De volgende tips helpen u om alles goed te regelen.
Geen testament: wettelijke verdeling
Wanneer u niet zelf uw nalatenschap regelt, dan geldt de wettelijke verdeling. Beschikken uw nabestaanden niet over een testament (of codicil) van u, dan moeten ze zelf bepaalde zaken met elkaar regelen. Wie krijgt bijvoorbeeld uw sieraden of lievelingsschilderij? Na een overlijden ervaren nabestaanden veel emoties, die gemakkelijk tot spanningen of zelfs conflicten over de nalatenschap kunnen leiden. U kunt voorkomen dat uw nabestaanden gaan botsen door een testament op te maken, zodat zij niet zelf aan de slag hoeven te gaan met het maken van een verdeling.
Testament
Besluit u een testament op te maken? Dan bepaalt u zelf wie iets ontvangt én wie er precies wat krijgt. U heeft zelf volledig de touwtjes in handen bij het opstellen van een testament. U kunt bijvoorbeeld ook mensen uitsluiten van de erfenis, oftewel onterven. Daarnaast is het mogelijk in uw testament een executeur te benoemen. De persoon die u hiertoe aanwijst, regelt alle praktische zaken na uw overlijden. Denk aan de afwikkeling van uw schulden en bezittingen. In uw testament kunt u bijvoorbeeld ook geld doneren aan een goed doel dan wel bezittingen met financiële of emotionele waarde toewijzen aan bepaalde personen.
U kunt een testament opmaken bij een notaris als u minimaal 16 jaar oud bent. De notaris bespreekt met u wat u wilt regelen. Hij of zij registreert het testament na het opstellen en ondertekenen in het Centraal Testamentenregister (CTR). Na uw overlijden kunnen uw nabestaanden via dit register nagaan of u een testament heeft gemaakt en zo ja, bij welke notaris. De inhoud van het testament staat niet in het register. Uw nabestaanden moeten daarvoor naar de notaris.
Codicil
Het is niet in alle gevallen nodig om een testament op te maken. Een codicil is namelijk ook een optie. U kunt hierin echter niet alles regelen. Middels een codicil is het bijvoorbeeld niet mogelijk geldbedragen toe te wijzen of een executeur te benoemen. Een codicil is geschikt om mee vast te leggen wie bijvoorbeeld uw meubels, sieraden en kleren krijgt als u overlijdt. In een codicil kunt u ook uw wensen met betrekking tot de uitvaart kenbaar maken.
Het codicil moet handgeschreven zijn, een printje met handtekening of handgeschreven naam volstaat dus niet. Ook moet het codicil gedateerd en ondertekend zijn. Alleen het originele document is juridisch bindend. Daarnaast is het belangrijk duidelijk te omschrijven wat u aan iemand wilt nalaten om misverstanden te voorkomen. In tegenstelling tot een testament is een codicil niet ingeschreven in een register. U moet dus laten weten dat er een codicil is en waar u die bewaart. Mocht u een codicil gebruiken voor wijzigingen of aanvullingen op uw testament, dan kan het verstandig zijn om het codicil te overhandigen aan de notaris die ook uw testament heeft opgesteld en geregistreerd.
Levenstestament
Een levenstestament – ook wel bekend als volmacht – is wat anders dan een testament. Een levenstestament geldt terwijl u nog leeft, terwijl een testament is bedoeld voor de situatie waarin u bent overleden. In een levenstestament kunt u uw wensen aangeven: wat wilt u precies wanneer u door ziekte of een ongeval niet meer in staat bent om zelf te beslissen? U kunt iemand die u volledig vertrouwt aanwijzen om uw belangen te behartigen. Zo houdt u de regie en wordt alles geheel volgens uw wensen georganiseerd.
Een levenstestament bestaat meestal uit twee volmachten. Naast een volmacht voor uw financiële belangen is er ook een volmacht voor uw medische en persoonlijke zaken. De twee volmachten legt u in een akte vast.
Opstellen van levenstestament met professional
Het proces van het opstellen van een levenstestament lijkt erg op dat van het ‘normale’ testament. Het grote verschil is dat een levenstestament ook door een ander dan de notaris kan worden opgemaakt. Mr. Emmy van Ekelen heeft zich onlangs gespecialiseerd op het gebied van het levenstestament, zowel met betrekking tot de opstelling als uitvoering daarvan.
Emmy begeleidt u op persoonlijke wijze bij het opstellen van het levenstestament. Het testament wordt vervolgens in een overeenkomst vastgelegd en u ontvangt één of meerdere afschriften. U bepaalt zelf wie er afschriften ontvangen. Het kan bijvoorbeeld handig zijn afschriften te geven aan uw vertrouwenspersoon, (huis)arts en bank. Uw levenstestament wordt aangemeld bij het Centraal Levenstestamentenregister, dat bedoeld is om na te vragen of iemand een levenstestament heeft gemaakt. De inhoud van het testament is niet openbaar zichtbaar.
Wat u nog meer kunt regelen
Naast bovenstaande documenten zijn er nog meer dingen die u kunt regelen. Bijvoorbeeld uw digitale nalatenschap. U kunt voorafgaand aan uw overlijden bepalen wat er met uw accounts en sociale mediaprofielen moet gebeuren. Alle zaken die u vóór uw overlijden dient te regelen zijn ook te vinden op de Rijksoverheid-pagina Voorbereiding op overlijden: wat moet ik regelen?
Pre-nalatenschapsmediation
Bij pre-nalatenschapsmediation bespreekt u uw nalatenschap met de toekomstige nabestaanden. Door te overleggen met de mediator en de nabestaanden kunt u uw keuzes uitleggen en waar nodig wijzigen. Pre-nalatenschapsmediation is met name van grote toegevoegde waarde in het geval van samengestelde gezinnen en familiebedrijven.
Pre-nalatenschapsmediation kan de pijn rondom een overlijden minimaliseren door conflicten over geld en goederen te voorkomen.
Wilt u uw nalatenschap voorafgaand aan uw overlijden goed regelen? Mr. Emmy van Ekelen van Van Ekelen & Poort in Eindhoven is een ervaren erfrechtadvocaat en –mediator, levensexecuteur en nalatenschapsafwikkelaar die u onder meer kan helpen met pre-nalatenschapsmediation en het opstellen van een levenstestament. Neem vrijblijvend contact op voor meer informatie.
