Heeft u met uw ex-partner een omgangsregeling met de kinderen afgesproken, maar komt hij of zij deze regeling niet na? Ga dan eerst in gesprek. We leggen uit wat welke stappen u kunt ondernemen (en wat daarvan de gevolgen zijn) als deze dialoog tussen u beiden niets oplevert.
Wat is een omgangsregeling?
Als slechts één van de ouders het gezag over de kinderen heeft, moeten de ouders een omgangsregeling overeenkomen. De ouder zonder gezag mag zijn of haar kinderen blijven zien, maar is niet verantwoordelijk voor de zorg en opvoeding van de kinderen. De omgangsregeling omvat een aantal afspraken over de omgang met de kinderen. Centraal staat daarbij de vraag: wanneer gaan de kinderen naar de ouder zonder gezag? Goed om te weten: bij gezamenlijk gezag is er sprake van een zorgregeling (en geen omgangsregeling), al dit in de praktijk op hetzelfde neer.
Een omgangsregeling bij de rechter vaststellen
Het is mogelijk om een verzoek in te dienen bij de rechter om de gemaakte afspraken vast te stellen. Is de omgangsregeling door de rechter vastgesteld, dan is hij afdwingbaar. Dat wil zeggen: beide ouders moeten zich aan de gemaakte afspraken houden én kunnen van de ander eisen dat hij of zij de omgangsregeling nakomt.
De regeling wijzigen
Het is mogelijk om de omgangsregeling te wijzigen. Is er goed onderling overleg? U kunt dan wijzigen zonder tussenkomst van een rechter. Het is uiteraard verstandig om de nieuwe afspraken duidelijk op papier te zetten en de nieuwe regeling beide te ondertekenen.
Niet nakomen: overleg eerst
Het komt regelmatig voor dat één van de ouders de omgangsregeling niet nakomt. Soms zijn daar hele goede redenen voor. Uw ex-partner heeft bijvoorbeeld uw kind te laat opgehaald van school vanwege autopech of file. Maar het kan ook zijn dat uw ex-partner weloverwogen niet nakomt omdat hij of zij andere dagen wil dan is afgesproken.
Het is altijd verstandig om eerst in gesprek te gaan met uw ex. Probeer te achterhalen waarom hij of zij de afspraak niet is nagekomen. In het gesprek kunt u wijzen op de gemaakte afspraak en uw ex verzoeken om zich eraan te houden. Hopelijk kunt u op deze manier sámen tot een oplossing komen.
Omgangsmediation
Komt u er onderling niet uit? U kunt dan proberen om via mediation tot een normale omgang te komen. Een onafhankelijke bemiddelaar werkt met u aan afspraken die voor u beiden goed uitpakken. En die u dus allebei kunt en wilt nakomen. Mediation is vrijwillig. Als uw ex-partner hierover twijfelt, kunt u wijzen op de voordelen. Dankzij mediation komt er bijvoorbeeld (waarschijnlijk) een oplossing uit waar beide partijen zich in kunnen vinden en kunt u een rechtszaak voorkomen.
BOR: Begeleide OmgangsRegeling
Ook het zogeheten BOR-traject is een mogelijkheid als uw ex-partner de regeling niet nakomt. Binnen dit Begeleide OmgangsRegeling-traject werken de Raad voor de Kinderbescherming, jeugdzorg en maatschappelijk werk samen. Binnen de omgangsbegeleiding wordt praktische hulp aan ouders aangeboden. Zo kan bijvoorbeeld een ontmoetingsruimte worden geregeld of beschikbaar worden gesteld en kunnen de kinderen begeleid worden naar de niet-verzorgende ouder.
Een advocaat inschakelen
Levert onderling overleg niet het gewenste resultaat op? Als laatste stap kunt u dan een in omgang gespecialiseerde advocaat inschakelen. Hij of zij kan u adviseren over de mogelijkheden en de kwestie – als dat nodig is – voorleggen aan de rechter.
Omgangsregeling afdwingen: juridische stappen
Is uw ex-partner de afspraken meerdere keren niet nagekomen zonder goede redenen, dan kunt u juridische stappen ondernemen. Bij eenmalige niet-nakoming hebben deze stappen niet zoveel zin. Overweegt u deze stappen? Dan is het goed om stil te staan bij de negatieve gevolgen die de maatregelen hebben voor uw kinderen. Dwangmiddelen kunnen namelijk leiden tot (verdere) escalatie van het geschil en zorgen voor spanningen tussen het kind en de ouder die omgang wil. Een rechtszaak is daarom het allerlaatste redmiddel.
Kort geding om nakoming af te dwingen
Een kort geding is een spoedprocedure waarbij de rechter een voorlopige beslissing kan nemen waarmee u het nakomen van de omgangsregeling afdwingt. Het is verplicht om hiervoor een advocaat in te schakelen: hij of zij dient het verzoek tot nakoming van de regeling namens u in.
Mogelijke sancties voor het niet nakomen
Voor het niet nakomen van de omgangregeling is een aantal sancties mogelijk:
Dwangsom
De rechter kan een dwangsom opleggen voor elke keer dat de omgangsregeling niet wordt nagekomen. In principe geeft een dwangsom niet 100 procent garantie dat uw ex-partner zich aan de regeling houdt. In de praktijk is de dreiging van een dwangsom doorgans voldoende om ervoor te zorgen dat uw ex zich aan de afspraken houdt.
Wijzigen van de hoofdverblijfplaats
Mag u van uw ex uw kinderen niet zien zonder dat daar een goede reden voor is? Dan kan de rechter de hoofdverblijfplaats van de kinderen wijzigen. Oftewel: de rechter beslist dat uw kinderen (tijdelijk) bij u wonen. Rechters zijn hier doorgaans terughoudend in, aangezien kinderen uit hun vertrouwde omgeving worden gehaald. Een veilig en stabiel thuis is van het grootste belang voor kinderen.
Wijzigen van het gezag
Wanneer een ouder persistent weigert om mee te werken en een dwangsom geen resultaat heeft, kan de rechter de ouder die de omgang wenst het eenzijdige ouderlijke gezag geven. De rechter kan hiertoe alleen overgaan als dit in het belang van het kind is.
Ondertoezichtstelling
Lukt het niet om een omgangsregeling op te stellen? Dan kan er een ondertoezichtstelling worden aangevraagd, al is deze maatregel hier eigenlijk niet voor bedoeld. Bij een ondertoezichtstelling worden de kinderen en de ouders verplicht begeleid door een gezinsvoogd van Jeugdbescherming. Dit is dus een stevige inmenging op het gezinsleven, waardoor deze maatregel niet snel wordt toegepast door de rechter.
Nog ingrijpendere maatregelen
Tot slot zijn er nog een paar zeer ingrijpende maatregelen, zoals lijfsdwang (een civielrechtelijke variant van de gevangenisstraf) en politiedwang (oftewel omgang met de ouder zonder gezag onder dwang van de politie). Vanwege de ingrijpende impact op het kind worden deze maatregelen alleen in uitzonderlijke situaties toegepast. Het belang van het kind staat namelijk altijd voorop bij de vraag welke sanctie passend is.
Komt uw ex de omgangsregeling niet na? Neem dan vrijblijvend contact op met de gespecialiseerde advocaten en mediators van Van Ekelen & Poort in Eindhoven.
