Als u gaat scheiden, heeft u mogelijk recht op partneralimentatie. Of u moet juist alimentatie aan uw ex-echtgenoot betalen. Bij het vaststellen van de hoogte van de partneralimentatie spelen de begrippen behoefte, behoeftigheid en draagkracht een grote rol. Wat betekenen die termen precies?
Wanneer partneralimentatie
Stel: u gaat scheiden en u hebt de afgelopen jaren thuis voor de kinderen gezorgd. Hierdoor hebt u geen eigen inkomen. Het ziet er ook niet naar uit dat u snel voldoende inkomsten hebt om in uw eigen levensonderhoud te voorzien. Dan kan de rechter bepalen dat uw ex partneralimentatie aan u moet betalen. Dit heeft te maken met de wettelijke plicht van echtgenoten om voor elkaar te zorgen. Die zorgplicht gaat ook nog door ná het huwelijk.
Hoogte partneralimentatie: behoefte, behoeftigheid en draagkracht
De regels voor partneralimentatie liggen vast in het Burgerlijk Wetboek en zijn uitgewerkt in jurisprudentie en alimentatierichtlijnen. Rechters gebruiken die jurisprudentie en alimentatierichtlijnen bij het vaststellen van de partneralimentatie. Ze kunnen op basis van iemands persoonlijke situatie daar wel van afwijken. Bij het vaststellen van de hoogte van de partneralimentatie spelen deze drie termen een grote rol:
Behoefte
Bij de behoefte gaat het erom hoeveel geld de alimentatiegerechtigde (degene die alimentatie ontvangt) nodig heeft om de kosten van zijn of haar levensonderhoud te kunnen dragen. Het uitgangspunt daarbij is dat die persoon dezelfde levenswijze als vóór de scheiding moet kunnen voortzetten. De rechter kijkt onder andere naar de levensstandaard, het gezinsinkomen en de uitgaven tijdens het huwelijk. In de alimentatierichtlijnen staan duidelijke regels voor de berekening van de behoefte.
Behoeftigheid
Het vaststellen van de behoeftigheid draait om deze vraag: in hoeverre kan de alimentatiegerechtigde zelf in het eigen levensonderhoud voorzien? Dan kijkt de rechter naar het inkomen en het eigen vermogen van degene die partneralimentatie gaat ontvangen.
De rechter beoordeelt ook hoeveel inkomen de alimentatiegerechtigde redelijkerwijs zou kunnen gaan verdienen. En dan neemt hij onder andere factoren zoals werkervaring, positie op de arbeidsmarkt en opleidingsniveau mee. Dit is bij scheidingen vaak een twistpunt. Dan vindt de alimentatieplichtige persoon (degene die alimentatie moet betalen) bijvoorbeeld dat zijn of haar ex niet genoeg doet om zelf genoeg inkomen te verwerven.
Draagkracht
Als de behoefte en de behoeftigheid is bepaald, kijkt de rechter naar de draagkracht van de alimentatieplichtige. Hoeveel kan die persoon missen om bij te dragen aan het levensonderhoud van zijn of haar ex? Deze berekening hangt van meerdere factoren af: wat zijn de inkomsten van de ex en hoeveel uitgaven en kosten heeft hij of zij?
Belangrijk om te weten: kinderalimentatie gaat voor partneralimentatie. Als een ex na het betalen van de kinderalimentatie geen geld meer over heeft voor het eigen levensonderhoud, vervalt de partneralimentatie. In de alimentatierichtlijnen en jurisprudentie staan normen en richtlijnen voor het berekenen van de draagkracht. Maar de rechter levert uiteindelijk maatwerk. Als de draagkracht van de alimentatieplichtige ineens verandert (bijvoorbeeld door ziekte of ontslag) kan de rechter de hoogte van de partneralimentatie wijzigen.
Partneralimentatie gaat veranderen
Dit jaar hebben PvdA, VVD en D66 een voorstel ingediend om de regels voor partneralimentatie te veranderen. Als het aan deze politieke partijen ligt, wordt de periode van de partneralimentatie de helft van de huwelijksduur, met een maximum van vijf jaar. Was iemand zes jaar getrouwd? Dan kan hij of zij dus maximaal drie jaar alimentatie ontvangen. Duurde het huwelijk tien jaar of langer, dan is de maximale partneralimentatieduur vijf jaar.
In het voorstel staan een paar uitzonderingen op deze regel. Zijn er kinderen jonger dan twaalf jaar in het spel? Dan is de maximale alimentatieduur twaalf jaar, tot het jongste kind twaalf is. Ook geldt voor sommige ouderen (vanaf 50 jaar) die meer vijftien jaar zijn getrouwd een maximale alimentatieduur van tien jaar. Het voorstel moet nog door de Tweede en Eerste Kamer worden goedgekeurd.
Heeft u vragen over de partneralimentatie die u gaat ontvangen of moet betalen? Neem gerust contact met ons op. Mr. Mirte Poort-van der Meeren is specialist op het gebied van alimentatierekenen.
