Recent zijn de resultaten gepubliceerd van een pilot die is gehouden onder dertig stellen in complexe scheidingen. Daar komen twee interessante conclusies uit naar voren. Allereerst blijkt het concept van een gezinsadvocaat in alle gevallen een positief effect te hebben. Daarnaast lijken vaders na een vechtscheiding vaker slechter af te zijn dan moeders.
Gezinsadvocaat houdt regie
Binnen de pilot Gezinsadvocaat zijn de afgelopen twee jaar dertig Brabantse stellen in een complexe scheiding begeleid en gevolgd. Bij de start van de scheiding wordt door ‘de gezinsadvocaat’, dat bestaat uit een ervaren familierechtadvocaat en een gedragswetenschapper, ingeschat wat het gezin – oftewel de ouders én de kinderen – nodig heeft om de scheiding goed af te handelen.
De gezinsadvocaat schakelt hierop de juiste professionals in, houdt tijdens het gehele proces de regie én zorgt dat de ingeschakelde professionals samenwerken om zo snel mogelijk tot een goed resultaat te komen. Zo kunnen vechtscheidingen worden voorkomen, die veel kinder- en jongerenleed veroorzaken en één van de grootste veroorzakers zijn van de vraag naar jeugdhulp.
Verschil met de gebruikelijke werkwijze
Dit is een groot verschil met de gebruikelijke wijze om complexe scheidingen af te wikkelen. De zogeheten twee-advocatenprocedure is bureaucratisch, langdurig en duur. Dit heeft zijn weerslag op het welzijn van de kinderen. Bij de gezinsadvocaat staat het belang van het kind centraal door vanaf de start van het proces in te zetten op een conflictvermijdende afwikkeling.
Daarbij staan zij de partners bij om zo harmonieus mogelijk uit elkaar te gaan, combineren zij het recht met de zorg én proberen ze in de gesprekken de spanning te verlagen, met als doel om in ieder geval voor de kinderen de complexe scheiding tot een goed einde te brengen.
Uitstekende resultaten
De resultaten van de pilot zijn verrassend positief. In alle gevallen bleek de inzet van een gezinsadvocaat een gunstig effect te hebben, zittingen bij de rechtbank kwamen zelfs nauwelijks meer voor. Een mooi neveneffect is dat de kosten voor zowel ouders, gemeenten als het Rijk sterk bleken te dalen.
Vervolg is wenselijk
Familierechter Cees van Leuven van de rechtbank Zeeland-West-Brabant is tevreden met de resultaten. Hij ziet graag een vervolg van de pilot: “Het onderzoek bevestigt wat we in de praktijk al langer zien, namelijk een betere bescherming van deze kwetsbare kinderen in complexe (v)echtscheidingssituaties. De gezinsadvocaat stimuleert de onderlinge samenwerking en voorkomt escalatie en langdurige rechtszaken.”
Interessant inzicht
Tijdens de pilot is ook uitgebreid onderzoek gedaan naar het welzijn van de ouders. De onderzoekers concluderen dat vaders na een vechtscheiding over het algemeen slechter af lijken te zijn dan moeders. Zo moeten ze vaker inleveren op wensen wanneer er compromissen moeten worden gesloten en zijn ze vaker somber en gestrest. Maar liefst drie kwart van de vaders voelt zich na de scheiding angstig en depressief, dat cijfer ligt een stuk hoger dan bij vrouwen.
De onderzoekers hebben hier een mogelijke verklaring voor. Ze suggereren dat hulpverleners, die meestal vrouw zijn, er geen oog voor hebben dat zij moeders mogelijk onbewust bevoordelen. Het scheidingsproces vindt in een bijna geheel vrouwelijke professionele omgeving plaats, zoals de jeugdzorg. Wat volgens de onderzoekers ook meespeelt: het Nederlandse systeem gaat er nog steeds impliciet vanuit dat de moeder de meest natuurlijke verzorger is. Ze noemen deze cijfers ‘een duidelijk signaal’ en suggereren dat er meer onderzoek moet worden gedaan.
Eerdere onderzoeken
De resultaten sluiten aan bij eerdere onderzoeken die zijn gedaan. Bijvoorbeeld door het platform Scheiden zonder Schade, waar André Rouvoet voorzitter van was. Het platform concludeerde dat medewerkers kinderen bij een vechtscheiding onderbrachten bij één van de twee ouders in de hoop rust te brengen. In het gros van de gevallen gaan de kinderen naar de moeder, waardoor ze hun vader nauwelijks nog zagen.
Een expertteam onder leiding van Cees van Leuven deed eerder onderzoek naar ouderverstoting en problemen met omgangsregelingen. Ook hier was de conclusie: vaders staan op achterstand in de hulpverlening en rechtspraak door het traditionele beeld van het ouderschap.
De afgelopen jaren zijn er allerlei adviezen uitgebracht, maar volgens experts is daar (vrijwel) niets mee gebeurd.
Parallel met medische wereld
De onderzoekers van het bureau dat deze pilot heeft onderzocht, vergelijken de situatie met die in de medische wereld. De medici, destijds overwegend mannen, wilden in eerste instantie ook niet geloven dat zij te veel vanuit mannelijk perspectief naar hun patiënten keken. Dat is nu gelukkig veranderd. Die transitie moet er volgens de onderzoekers ook komen in sectoren waar meer vrouwen werken, zoals in de hulpverlening.
Diepgewortelde denkpatronen veranderen
Bij Van Ekelen & Poort zien we het dagelijks in de praktijk: het is een uitzondering dat de zorg voor de kinderen gelijk tussen mannen en vrouwen wordt verdeeld. En deze traditionele gedachte sijpelt door naar hulpverleners en rechters. Het zal nog heel wat jaren vergen voordat dit soort diepgewortelde denkpatronen veranderen.
Doorverwijzen en overlegscheiding
Wij treden niet op als gezinsadvocaat, maar kunnen wel doorverwijzen als we een zaak krijgen waarbij de inschakeling van een gezinsadvocaat zinvol kan zijn. Onze familierechtadvocaten zijn wel tevens mediators. Bij het afwikkelen van een scheiding volgens deze vorm staat overleg centraal en wordt gewerkt aan een oplossing die gunstig is voor alle betrokkenen, vooral ook de kinderen.
Mr. Emmy van Ekelen is tevens opgeleid tot overlegscheidingsadvocaat. Een parallel met de gezinsadvocaat is dat er hierbij ook wordt gewerkt met andere deskundigen om alle belangen zo goed mogelijk te dienen, zoals een financieel adviseur en een coach.
Komt u uit de regio Eindhoven en zoekt u naar een ervaren echtscheidingsadvocaat, scheidingsmediator of overlegscheidingsadvocaat? Neem dan vrijblijvend contact met ons op.
