Hoe zorg je ervoor dat kinderen zo min mogelijk belast worden tijdens een echtscheiding? Het is een vraag die veel familierechters en advocaten bezighoudt. Om die vraag te kunnen beantwoorden, heeft de rechterlijke macht een aantal pilots gehouden. Rechtbank Zeeland-West-Brabant experimenteerde vorig jaar met de inzet van gedragsdeskundigen bij vechtscheidingen. De uitkomsten zijn nu bekend: zowel de rechters als de ouders en kinderen zijn positief over de proef.
Gedragsdeskundigen als bijzondere curator
Als ouders uit elkaar gaan, heeft dat altijd effect op hun kinderen. En wanneer een scheiding uitmondt in een vechtscheiding, is die negatieve impact nog groter. Op het moment dat de rechter denkt dat kinderen te veel worden beschadigd tijdens een scheidingsproces, kan hij een bijzondere curator aanstellen. De bijzondere curator gaat met het kind in gesprek en zorgt ervoor dat zijn of haar belangen niet ondergesneeuwd raken. Meestal is de curator een advocaat of mediator. Bij de rechtbank Zeeland-West-Brabant draaide vorig jaar een proef om gedragsdeskundigen bij vechtscheidingen in te zetten als bijzondere curator. Deze experts zouden beter in staat zijn om met de kinderen te praten en zo te achterhalen wat er in het gezin aan de hand is.
Opzet van de pilot
Tussen januari 2015 en mei 2016 gingen twaalf gedragsdeskundigen bij de rechtbank in Breda aan de slag met complexe scheidingszaken. Alle gedragsdeskundigen hadden al jaren ervaring in de jeugdzorg of als psycholoog. Ze werkten volgens de triangulatie-methode. Dat wil zeggen dat ze spraken met het kind, beide ouders en eventueel nog met een derde (een leraar bijvoorbeeld). Op basis van die gesprekken stelden zij verslagen op. Nadat die verslagen waren voorgelegd aan de betrokkenen, keek de gedragsdeskundige naar de samenhang. Wat is er aan de hand? En waar zitten de grootste problemen in dit gezin? Op basis van die analyse stelde de gedragsdeskundige vervolgens een advies op voor de rechter. 
Werkt de inzet van gedragsdeskundigen bij vechtscheidingen?
De Raad voor de Rechtspraak heeft na de pilot gekeken hoe de inzet van de gedragsdeskundigen is ervaren door alle betrokken partijen. De uitslag is overwegend positief. Driekwart van de ondervraagde ouders en kinderen is tevreden met de nieuwe aanpak. Wel vinden zij dat het hele traject wat lang duurt. Rechters zien ook voordelen. Volgens hen lukt het de gedragsdeskundigen goed om in kaart te brengen wat voor effect het geruzie van de ouders op de kinderen heeft. Hierdoor zijn ouders eerder geneigd hun gedrag aan te passen. Bovendien komen de gedragsdeskundigen met heel concrete adviezen voor hulpverlening. Het enige wat de rechters missen bij de psychologen en jeugdhulpverleners, is voldoende juridische kennis.
Proef geslaagd?
Op wat haken en ogen na, lijkt de pilot dus geslaagd. Maar zorgt deze manier van werken er nu echt voor dat ouders eerder stoppen met ruzie maken? En krijgen kinderen daadwerkelijk vaker passende hulp wanneer dat nodig is? Voor het antwoord op die vragen heeft de pilot niet lang genoeg gedraaid. Toch zijn de ervaringen zo positief dat de familierechters in kwestie vanaf nu vaker gedragsdeskundigen willen inzetten als bijzondere curator. Ook op andere plekken in het land.
De visie van Van Ekelen & Poort
De advocaten van Van Ekelen & Poort behandelen veel echtscheidingszaken. Onze aanpak gaat daarbij verder dan alleen het juridische. Vooral als er kinderen in het spel zijn, of wanneer de scheiding op een vechtscheiding dreigt uit te lopen. Waar nodig, spreken wij ook zelf met de kinderen. Bovendien werken we nauw samen met hulpverleners en psychologen die de gezinnen kunnen ondersteunen. Deze proef van de rechtbank Zeeland-West-Brabant moedigen we dan ook van harte aan. De inzet van een gedragsdeskundige als bijzondere curator is naar ons idee een stap in de goede richting. Dit neemt volgens ons niet weg dat ook een advocaat met een mediationopleiding de rol van bijzondere curator prima kan vervullen.
Advocaat mr. Emmy van Ekelen is zowel advocaat als mediator. Wilt u weten wat de echtscheidingsadvocaten van advocatenkantoor Van Ekelen & Poort in Eindhoven voor u kunnen betekenen als u gaat scheiden en kinderen heeft? Neem dan gerust contact met ons op.
