Het aantal gezinnen waarin kinderen worden opgevoed door een stiefouder stijgt in Nederland al jaren. Maar liefst 10 procent van de gezinnen met thuiswonende kinderen tot 18 jaar is een stiefoudergezin. Maar wanneer is iemand eigenlijk precies een stiefouder? Wat zijn de rechten en plichten van een stiefouder? En hoe zit het met alimentatie, gezag en omgang?
Stiefgezinnen: meestal met stiefvader
De overgrote meerderheid (84 procent) van de stiefgezinnen is een gezin met stiefvader. De kinderen wonen dus bij hun biologische moeder en haar nieuwe partner. Daarnaast zijn er natuurlijk ook stiefmoedergezinnen (13 procent) en samengestelde gezinnen (3 procent), waarin kinderen van beide ouders samen leven.
Wanneer is iemand een juridische stiefouder?
Iemand is een juridische stiefouder wanneer hij of zij trouwt of een geregistreerd partnerschap aangaat met de vader of moeder van een minderjarig kind dat bij hem of haar ingeschreven staat. Woont u samen met uw nieuwe partner en zijn of haar kind, maar bent u niet getrouwd of heeft u geen geregistreerd partnerschap? Dan bent u in juridische zin dus geen stiefouder.
Wat zijn de rechten en plichten van een stiefouder?
Een stiefouder heeft voornamelijk plichten en nauwelijks rechten. Tijdens het huwelijk of geregistreerd partnerschap moet de stiefouder bijvoorbeeld naar draagkracht meebetalen aan de opvoeding en verzorging van de minderjarige kinderen van de partner. Is het kind ouder dan 18? Dan moet de stiefouder meebetalen aan de kosten voor studie en levensonderhoud totdat het kind 21 is, mits het kind althans binnen het gezin van de stiefouder woont. Naast deze onderhoudsplicht heeft de stiefouder bovendien ook nog een opvoedplicht. Echtgenoten zijn volgens de wet namelijk verplicht om elkaars kinderen op te voeden.
Moet een stiefouder alimentatie betalen?
Is er een alimentatieregeling voor de kinderen, dan moet de stiefouder daar ook naar draagkracht (oftewel: zoveel als redelijkerwijs voor hem of haar mogelijk is) aan meebetalen. In die situatie komt binnenkort mogelijk verandering. Er ligt namelijk een wetsvoorstel bij de Tweede Kamer om de kinderalimentatie te vereenvoudigen. Eén onderdeel van die wet is het afschaffen van de financiële verplichting van stiefouders naar hun stiefkinderen. Het idee erachter is dat als iemand een nieuwe relatie aangaat met een persoon die kinderen heeft, daar niet meteen een financiële verplichting uit ontstaat.
Heeft een stiefouder gezag?
Een stiefouder heeft niet automatisch ouderlijk gezag over de stiefkinderen. Er kunnen maar twee mensen gezag hebben en meestal zijn dat de biologische ouders. Mocht het gebeuren dat één van de twee ouders het ouderlijk gezag verliest, dan kan de stiefvader of stiefmoeder bij de rechtbank een verzoek doen om (samen met zijn of haar partner) het ouderlijk gezag te verkrijgen. De stiefouder moet dan wel kunnen aantonen dat hij of zij al een tijd voor het kind of de kinderen zorgt. De rechter kijkt in zo’n situatie goed of de belangen van het kind wel worden gediend. Het is raadzaam om in zo’n situatie een advocaat in de hand nemen die u kan begeleiden in dit traject.
Heeft een stiefouder recht op omgang na een scheiding?
Wat gebeurt er als u gaat scheiden na een huwelijk waarin u uw stiefkinderen jarenlang liefdevol heeft opgevoed? In principe vervallen uw plichten als stiefouder op dat moment. Maar als u zelf graag contact wilt houden met uw stiefkinderen, kunt u bij de rechter vragen om een omgangsregeling. In de wet staat dat een kind na een scheiding ook recht heeft op omgang met ‘anderen die in een nauwe en persoonlijke betrekking staan tot het kind’. De rechter kan het omgangsverzoek afwijzen als het kind ouder is dan 12 en er zelf bezwaar tegen heeft, of als de rechter denkt dat de omgang schadelijk is voor het kind.
Stiefplan-coach: vergroot de succeskans van uw stiefgezin
Samengestelde gezinnen met stiefouders en stiefkinderen worden steeds normaler. Toch komt er voor alle betrokkenen vaak veel bij kijken. In het begin moet iedereen wennen aan elkaar en de nieuwe rolverdeling in het huishouden. Dit kan leiden tot conflicten. Het kan daarom prettig zijn om begeleiding te krijgen in het proces naar stiefouderschap. Advocaat mr. Emmy van Ekelen is opgeleid tot Stiefplan-coach. Zij kan u helpen bij het maken van heldere, concrete afspraken in het stiefoudergezin. En aldus de kans enorm vergroten dat uw nieuwe, samengestelde gezin een succes wordt.
Heeft u een advocaat nodig om de alimentatie, het gezag of de omgang binnen uw stiefgezin te regelen? Wilt u meer weten over de rechten en plichten van een stiefouder? De familierechtadvocaten van advocatenkantoor Van Ekelen & Poort in Eindhoven zijn zeer ervaren in dit soort zaken en hebben veel oog voor de menselijke kant van het verhaal. Meer weten? Neem dan vrijblijvend contact met ons op.
