Voor een regenbooggezin is het vanuit biologisch oogpunt moeilijker om een gezin te beginnen. En daardoor ook juridisch. Gelukkig is er tegenwoordig op juridisch vlak veel mogelijk, zoals een ouderschapsplan, een donorovereenkomst en adoptie. Aanstaande regenboogouders (dus homoseksuele, lesbische of transgenderkoppels) doen er verstandig aan om vooraf alles goed te overdenken en vast te leggen. Mediation is daarin een uitkomst.
Juridische constructies voor regenbooggezinnen
De tijd waarin lesbische stellen en homokoppels met een kinderwens met lege handen staan, is gelukkig voorbij . Als homoseksuele man, lesbische vrouw of transgender met kinderwens zult u goed moeten nadenken over de juridische constructie van uw aanstaande gezin. Voor iedere situatie zijn er andere constructies voorhanden – en dus ook mogelijkheden en valkuilen. In dit artikel schetsen wij een aantal constructies en leggen wij uit waarom het wijs is om vooraf alles te bespreken en vast te leggen met een mediator.
Co-ouderschap voor meeroudergezinnen
Het ouderschapsplan is vooral bekend als instrument om het ouderschap te regelen na een echtscheiding. Het co-ouderschap kan echter ook een geweldige constructie zijn om het ouderschap te verdelen tussen mensen die nooit een relatie hadden. Denk aan een homostel en een lesbisch stel die samen besluiten om een kind te nemen. Of een lesbisch stel dat een bevriende homoseksuele man vraagt om de biologische vader te worden. Een homoseksueel koppel kan ook het co-ouderschap aangaan met een bewust alleenstaande moeder (‘bam’). Bij meeroudergezinnen geldt weliswaar de beperking dat er slechts twee keer sprake mag zijn van juridisch ouderschap en ook tweemaal van gezag. Verder mogen drie-ouderschappen of vierouderschappen zelf beslissen hoe ze het ouderschap inkleden. Dit doen ze via een ouderschapsplan.
Ouderschapsplan
In zo’n ouderschapsplan wordt de opvoeding en verzorging van de kinderen geregeld. De co-ouders leggen vast dat ze belangrijke besluiten samen nemen en de dagelijkse opvoedings- en verzorgingstaken gelijk en gezamenlijk regelen. Om dat te kunnen realiseren, moet het kind om en om bij de ouders wonen. Bijvoorbeeld drie dagen bij het ene koppel (of de ene ouder) en vier dagen bij de andere. Of één week bij de ene en vervolgens een week bij de andere. Ook worden in het ouderschapsplan voor roze gezinnen financiële aspecten geregeld. Om alle ouders op één lijn te krijgen – hetgeen doorgaans makkelijker is gezegd dan gedaan – kunnen de ouders kiezen voor mediation.
Anonieme zaaddonor voor lesbische stellen
Lesbische stellen kunnen ervoor kiezen om hun kinderwens te realiseren via een zaaddonor. Deze donor kan anoniem of bekend zijn. Een anonieme donor is niet helemaal anoniem, aangezien zijn gegevens bekend zijn. Het kind heeft namelijk vanaf zijn twaalfde het recht om te weten wie zijn of haar vader is. De anonimiteit betreft dus het gegeven dat de biologische vader (in ieder geval aanvankelijk) niet weet bij welke vrouw zijn zaad terechtkomt.
Donorovereenkomst
Gaat het om een bekende donor? Dan kunnen er andere rechten en plichten in het spel zijn. Mogelijk heeft de vader namelijk het recht op bezoek en de plicht om alimentatie te betalen. Dit is afhankelijk van welke afspraken er worden gemaakt over het juridische ouderschap, zoals het wel of niet erkennen door de donor. Maakt u als lesbisch stel dat soort afspraken met de biologische vader, dan legt u die vast in een zogeheten donorovereenkomst. Zo’n donorcontract moet precies afgestemd zijn op de omstandigheden, daarom is het belangrijk om het op stellen onder begeleiding van een specialist. Een mediator is een voor de hand liggende keuze. Mediators zijn er namelijk in gespecialiseerd om snel tot een oplossing te komen waarin álle partijen zich kunnen vinden.
Adoptie
Natuurlijk kunnen lesbische of homostellen er ook voor kiezen om een kind uit Nederland of het buitenland te adopteren. Dit is beslist geen gemakkelijk proces. Adoptie is met veel regels en eisen omkleed. Adoptie van een kind uit het buitenland is voor roze stellen erg lastig, aangezien dit wereldwijd slechts legaal is in nog geen handvol landen.
Emoties en meningsverschillen
Het kiezen en vastleggen van het ouderschap bij roze gezinnen is veel meer dan slechts het aangaan van een overeenkomst. Aanstaande roze ouders beslissen over de toekomst van hun eigen ouderschap, maar ook over de toekomst van hun kind. Daar komen veel emoties bij kijken. En doorziet u als toekomstige ouder wel alle gevolgen van een bepaalde juridische constructie? Wat moet er gebeuren als ouders in spe anders denken over de juridische vorm van het ouderschap? Hoogoplopende emoties en meningsverschillen kunnen de relatie tussen de aanstaande ouders aantasten. En dat is niet alleen slecht voor hen, maar ook voor het aanstaande kind.
Mediator voor roze gezinnen
Roze stellen die een gezin willen stichten, doen er daarom verstandig aan om de juridische vorm van het ouderschap te kiezen met – en vast te laten leggen door – een mediator. Mediator mr. Emmy van Ekelen, verbonden aan Van Ekelen & Poort | advocaten & mediators te Eindhoven, heeft uitgebreide ervaring in zowel mediation als het personen- en familierecht. Door haar communicatieve vaardigheden en grondige kennis van het beroepsveld weet ze emoties te managen en partijen snel tot elkaar te brengen. Emmy werkt reeds sinds 2004 als familierechtadvocaat, aldus kent ze alle wetten, regels en juridische uitspraken. Zo weet u zeker dat het contract dat u als toekomstige ouders bij haar opstelt naadloos aansluit bij uw wensen én het juridische stelsel.
Heeft u als lesbisch koppel of homoseksueel stel een kinderwens? Neem dan contact op met advocaat en mediator mr. Emmy van Ekelen om te kijken welke juridische constructie het beste bij uw situatie past.
