Het aantal geregistreerde partnerschappen stijgt al jaren snel. Huwelijken lijken vaker om emotionele redenen te worden afgesloten, geregistreerde partnerschappen om juridische of zakelijke redenen. Wij krijgen vaak de vraag: wat is het verschil tussen een huwelijk en een geregistreerd partnerschap? In dit artikel leggen we uit dat de twee vormen van verbondenheid in juridische zin sterk op elkaar lijken, maar dat er wel degelijk enkele verschillen zijn.
Geregistreerd partnerschap toen en nu
Het geregistreerd partnerschap bestaat nu bijna twintig jaar. De wetgever introduceerde het in 1998 als alternatief voor het huwelijk. Belangrijk daarbij was dat mensen van hetzelfde geslacht destijds nog niet konden trouwen. Op deze manier konden ze toch een wettelijke verbintenis met elkaar aangaan met alle (juridische) rechten en plichten van dien. Al vrij snel daarna, in 2001, werd het ook voor homostellen mogelijk om te trouwen.
Geregistreerd partnerschap boven huwelijk
Homo of hetero, tegenwoordig verkiezen veel stellen het geregistreerd partnerschap boven het huwelijk. Sterker nog, het aantal huwelijken is volgens het CBS afgenomen van 88.000 in 2000 tot 65.000 in 2016. Terwijl het aantal geregistreerde partnerschappen in die periode juist met ruim 150 procent gestegen is van 10.000 tot 15.700. Stellen die kiezen voor het geregistreerd partnerschap hebben bijvoorbeeld geen behoefte aan de emotioneel-romantische dimensie van trouwen, of ze hebben (nog) niet het geld voor een trouwfeest. Vaak spelen juridische en/of economische redenen een belangrijke rol bij de keuze om geregistreerde partners te worden.
Overeenkomsten tussen huwelijk en geregistreerd partnerschap
Laten we beginnen met de overeenkomsten tussen huwelijk en geregistreerd partnerschap. De twee wettelijke vormen van verbintenis zijn bijna gelijk. Zo wordt de relatie bijvoorbeeld, onder het toeziend oog van getuigen, vastgelegd bij een ambtenaar van de burgerlijke stand. Of u nu trouwt of geregistreerde partners wordt, na het afsluiten heeft u bepaalde rechten en plichten ten opzichte van elkaar. Zo moet u bijvoorbeeld voorzien in elkaars levensonderhoud en erft u automatisch. Wanneer er besluiten van groot belang moeten worden genomen, zoals een huis kopen, heeft u de toestemming van uw partner nodig. En moet u voor de rechter komen? Dan hoeft u niet te getuigen tegen uw partner (of directe familie daarvan).
Ouderschap
Tegenwoordig zijn de juridische consequenties voor het ouderschap gelijk bij het huwelijk en geregistreerd partnerschap. Vroeger moest een mannelijke geregistreerde partner een kind eerst erkennen voordat hij officieel vader was. Wordt een kind nu geboren uit een geregistreerd partnerschap of een huwelijk, dan zijn de partners of echtgenoten de wettelijke ouders. Ook in gevallen waarin de man niet de verwekker van het kind is. Dat betekent dat de ouders het gezag hebben en dat het kind erft van de ouders.
Uitzondering: ouderschap bij partners van gelijk geslacht
Zijn de echtgenoten of geregistreerde partners van hetzelfde geslacht, dan ligt het ouderschap anders dan bij heterostellen. Bij twee vrouwen wordt de biologische moeder automatisch ouder, het is afhankelijk van de situatie of de andere vrouw (ook wel de ‘duomoeder’ genoemd) tevens het ouderschap krijgt. Gaat het om twee mannen, dan kan de geregistreerde partner of echtgenoot van de biologische vader via erkenning of adoptie het ouderschap krijgen.
Gemeenschap van goederen versus huwelijkse voorwaarden
Ook op het vlak van het huwelijksvermogen is trouwen gelijk aan het geregistreerd partnerschap. Stapt u vóór 1 januari 2018 in het huwelijksbootje of wordt u geregistreerde partners? Dan ontstaat er een gemeenschap van goederen. Na deze datum ontstaat de gemeenschap van goederen niet meer automatisch. Bezittingen en schulden van vóór het huwelijk of geregistreerd partnerschap zijn dan niet van u samen. Die van tijdens het huwelijk of partnerschap wel. Wilt u het anders regelen? Dat kan bij de notaris. Daar kunt u huwelijkse voorwaarden of partnerschapsvoorwaarden laten maken. En wilt u na 1 januari 2018 toch trouwen in algehele gemeenschap van goederen, dan kunt u daarvoor ook terecht bij de notaris.
Verschillen huwelijk en geregistreerd partnerschap
Er zijn dus vooral veel overeenkomsten tussen het huwelijk en het geregistreerd partnerschap. Toch zijn er ook enkele verschillen. Het voornaamste verschil is dat u het geregistreerd partnerschap buiten de rechter om kunt beëindigen, mits u althans geen minderjarige kinderen heeft. Dit kan gewoon bij een advocaat of notaris. Die stelt een overeenkomst op waarin u zaken regelt als partneralimentatie en verdeling van de spullen. Een tweede belangrijk verschil is dat het geregistreerd partnerschap in veel landen niet wordt erkend, wat vooral belangrijk is als u in het buitenland woont of gaat wonen. Een laatste verschil(letje) is van ceremoniële aard: voor het geregistreerd partnerschap hoeft men elkaar niet het ja-woord te geven.
Van geregistreerde partners naar echtgenoten
Kiest u voor het geregistreerd partnerschap, dan kunt u later alsnog trouwen. Bij uw gemeente kunt u de omzetting regelen, dat gaat via een ‘akte van omzetting’ (lees hier meer over trouwen of geregistreerde partners worden in de gemeente Eindhoven). Bent u getrouwd, dan kunt u uw huwelijk overigens niet laten omzetten in een geregistreerd partnerschap.
Wilt u meer weten over de verschillen en overeenkomsten tussen huwelijk en geregistreerd partnerschap? Of wilt u scheiden, uw geregistreerd partnerschap beëindigen of zaken rondom het ouderschap regelen? Neemt u dan contact op met de familierechtadvocaten van advocatenkantoor Van Ekelen & Poort in Eindhoven.
