Als u wilt scheiden, moet u een verzoek tot echtscheiding indienen bij de rechter. Wordt zo’n verzoek altijd aangenomen? In dit artikel leggen we uit wanneer de rechter ervoor kan kiezen een echtscheidingsverzoek af te wijzen. En we vertellen u hoe dat zit bij het ontbinden van een religieus huwelijk.
Scheiding aanvragen bij de rechter
Per jaar handelen Nederlandse rechtbanken zo’n 35.000 echtscheidingsverzoeken af. Het grootste deel van die verzoeken is gemeenschappelijk. Dit betekent dat beide partners het erover eens zijn dat (en hoe) ze willen scheiden. Maar wat gebeurt er als de ene partner wel wil scheiden en de andere niet? Dan dient de advocaat van de partner die wél wil scheiden een eenzijdig scheidingsverzoek in. Dit gebeurt bij ongeveer 20 procent van de echtscheidingen.
Hoe werkt een eenzijdig scheidingsverzoek?
Stel: u wilt scheiden maar uw partner ziet dat niet zitten. Dat is een vervelende situatie. U neemt dan zelf een advocaat in de arm die namens u het scheidingsverzoek indient bij de rechter. Uw partner ontvangt dat verzoek ook. Hij of zij krijgt vervolgens zes weken de tijd om, met hulp van een advocaat, bezwaar te maken tegen uw scheidingsverzoek. Tijdens de zitting bij de rechtbank krijgt u beiden de kans om uw standpunt te verdedigen. De rechter beslist uiteindelijk of uw scheidingsverzoek wordt toegewezen.
Duurzame ontwrichting van het huwelijk
Bij zijn besluit kijkt de rechter of er sprake is van ‘duurzame ontwrichting’ van het huwelijk. Dit betekent dat het samenleven ondraaglijk is geworden en er geen uitzicht is op herstel van de relatie. Als uw partner ontkent dat er sprake is van duurzame ontwrichting, dan moet u kunnen bewijzen waarom dat volgens u wél het geval is.
Echtscheidingsverzoek afgewezen
In de praktijk komt het nauwelijks voor dat de rechter een eenzijdig verzoek tot echtscheiding afwijst. Als één van de partners blijft volhouden dat hij of zij wil scheiden, dan is dat namelijk al een duidelijk teken van duurzame ontwrichting. Maar in deze zaak uit 2014 besliste de raadsheren van het gerechtshof in Den Bosch toch anders. Dit was er aan de hand:
De zaak draaide om een vrouw die wilde scheiden, tegen de zin van haar man. Volgens hem was hun huwelijk helemaal niet duurzaam ontwricht. Zo woonden de twee nog samen en droeg hij zelfs de zorg voor zijn echtgenote, die leed aan een progressieve ziekte. Omdat de vrouw aangaf dat zij na de scheiding wilde blijven samenwonen en door haar man verzorgd wenste te worden, besloot het gerechtshof haar eenzijdige echtscheidingsverzoek af te wijzen. Ze kon namelijk niet bewijzen dat er sprake was van duurzame ontwrichting.
Een categorie apart: het religieuze huwelijk
Naast het burgerlijk huwelijk, kiezen sommige mensen in Nederland ook voor een religieus huwelijk. Dit komt voor bij katholieken, protestanten, joden, hindoes en moslims. Als de ene partner het religieuze huwelijk wil beëindigen en de ander niet, zorgt dat soms voor problemen. Vrouwen zijn hier meestal hier de dupe van, omdat in enkele geloven alleen de man het initiatief mag nemen tot scheiding. Als hij niet meewerkt, zit de vrouw dus gevangen in het religieuze huwelijk. Hierdoor kan ze bijvoorbeeld niet hertrouwen binnen haar gemeenschap.
Scheiden bij een religieus huwelijk
Omdat de Nederlandse wet het religieuze huwelijk niet erkent, kan de rechter het in principe niet ontbinden. Toch stappen slachtoffers van huwelijkse gevangenschap soms naar de rechter. Die beslist dan per individueel geval of de partner die aan het huwelijk vasthoudt, gedwongen kan worden aan de scheiding mee te werken. De uitspraken in dit soort zaken zijn tot nu toe niet erg eenduidig, maar in 2017 deed het gerechtshof Den Haag een belangrijke uitspraak:
Deze zaak draaide om een man en vrouw die niet burgerlijk waren getrouwd, maar wel een islamitisch huwelijk hadden. De vrouw wilde scheiden, maar haar man weigerde. Het gerechtshof oordeelde dat de vrouw door het religieuze huwelijk ernstig werd belemmerd in de voortgang van haar leven. Het niet meewerken aan de scheiding was volgens het gerechtshof een onrechtmatige daad. Daarom werd de man veroordeeld tot het meewerken aan de ontbinding van het religieus huwelijk, op straffe van een dwangsom van 500 euro per dag.
De politiek over het religieuze huwelijk
Als het aan de politieke partij GroenLinks ligt, komt er een artikel in het Burgerlijk Wetboek waarin staat dat mensen verplicht zijn mee te werken aan de ontbinding van een religieuze scheiding als een van de partners dat wil. Maar voor dit plan is voorlopig nog geen meerderheid in de Tweede Kamer.
Wilt u scheiden, maar uw partner niet? Of is de situatie bij u juist andersom: u wilt niet scheiden, maar uw partner wel? De advocaten en mediators van Van Ekelen & Poort denken graag met u mee. Neem gerust vrijblijvend contact met ons op.
