Berlusconi, Man (voor een meisje), Qinoa, Till Bal, Fokje Dokter. Ieder jaar is het weer gniffelen als de ‘schaamnaam’ van het jaar wordt gekozen en wanneer media de gekste babynamen van het afgelopen kalenderjaar op een rijtje zetten. Iemand kan zijn voor- of achternaam lelijk vinden of ermee worden gepest. Maar ook kan de naam onwenselijk zijn wegens emotionele, psychische of (anti)religieuze redenen. Nederlanders kunnen zowel hun voornaam als hun achternaam laten wijzigen, zij het dat hier strenge regels voor zijn.
Een andere voornaam
Wie wordt geboren, krijgt een voornaam mee van zijn ouders. Die pakt niet altijd evengoed uit. Recent had één van de advocaten van Van Ekelen & Poort een zaak van een moslima. Haar voornaam, zo bleek met de kennis van nu, mag eigenlijk niet van het geloof. We voerden een succesvolle zaak bij de rechtbank, de rechter vond dat er sprake was van een zwaarwegend belang om haar voornaam te wijzigen. Zo’n zwaarwegend belang moet altijd worden aangetoond.
Zwaarwegend belang
De wet zegt alleen niet wannéér er sprake is van zo’n zwaarwegend belang. De rechter weegt het maatschappelijke belang van naamconsistentie af tegen het persoonlijke belang om een voornaam te veranderen. Daarvan is, redelijk logisch, sprake bij een geslachtsverandering. Niemand wil per slot van rekening nog rondlopen met een naam die hoort bij het oude geslacht. Maar ook kan er sprake van zijn als iemand kampt met psychische problemen omdat hij wordt of werd gepest met zijn naam. Verder is het mensen gelukt om hun voornaam te wijzigen omdat ze tegen hun zin een naam hadden met een religieuze, atheïstische of culturele lading. Ook hele praktische dingen kunnen trouwens een zwaarwegend belang opleveren. Bijvoorbeeld als een naam moeilijk is om uit te spreken. En zo zijn er volgens het naamrecht nog een stel veelvoorkomende redenen voor voornaamwijziging. 
De procedure
Wilt u uw voornaam wijzigen? Dan heeft u een advocaat nodig. Die zal voor u een verzoekschrift indienen bij de rechtbank, waarin u moet bewijzen dat u een zwaarwegend belang heeft. Lukt dit, dan moet u zelf alle instanties en bedrijven inlichten over het feit dat uw naam is gewijzigd. De kosten voor dit alles bedragen al snel zo’n 1.000 euro. Wil een minderjarige zijn of haar voornaam wijzigen, dan moet de wettelijke vertegenwoordiger erbij betrokken worden.
Een andere achternaam
Redelijk wat Nederlanders laten hun achternaam veranderen. Jaarlijks proberen zo’n 2.000 mensen het, bijna drie kwart van de aanvragen wordt goedgekeurd. Het gaat vooral om kinderen van gescheiden ouders of in pleeggezinnen. Een achternaam kan bijvoorbeeld ook worden gewijzigd als hij ongepast of bespottelijk is (‘Poepjes’, of ‘Blind’ voor een oogarts), met uitsterven wordt bedreigd of psychische schade veroorzaakt. In totaal zijn er 14 redenen voor achternaamwijziging (zie hieronder). Voor minderjarigen zijn dit er wat minder.
De procedure
Wilt u uw achternaam wijzigen? Dan gaat dit via de dienst Justis van het ministerie van Veiligheid en Justitie. In naam van de minister van Justitie toetsen zij uw verzoek. Om zo’n wijziging aan te vragen, moet u een formulier invullen en opsturen. U kunt dit zelf doen, zonder de hulp van een advocaat. Wordt het verzoek afgewezen door Justis, dan heeft u de mogelijkheid om bezwaar in te dienen. Als u niet zo goed weet hoe u dit moet aanpakken, overweeg dan om een advocaat in te schakelen.
Redenen voor wijzigen achternaam
Bent u benieuwd geworden naar de toegestane redenen voor het wijzigen van een achternaam? Dit zijn ze:
- De achternaam van de andere ouder, een pleegouder of verzorger aannemen.
- Een naamswijziging die plaatsvond voordat iemand meerderjarig werd ongedaan maken.
- De naamskeuze van de ouders herzien (alleen mogelijk voor mensen die na 1 januari 1998 zijn geboren).
- De naamswijziging van een ouder volgen.
- De oorspronkelijke achternaam terugkrijgen na een scheiding.
- Een niet-Nederlandse achternaam veranderen als het voor de inburgering van belang is.
- De achternaam is ongepast of bespottelijk.
- De achternaam komt zo vaak voor dat het niet meer onderscheidend is, zoals De Vries of Jansen.
- De naam is verkeerd gespeld, met name gebeurd tijdens de invoering van de akte van de burgerlijke stand in 1810-1838 (er zijn toen vooral t/d- en ij/y-fouten gemaakt).
- De Friese achternaam is ooit gewijzigd in een Nederlands(e) (gespelde).
- De achternaam van voorouders aannemen, mits die werd gebruikt tijdens invoering van de registers van de burgerlijke stand (1810-1838) en daarna niet in onbruik is geraakt.
- De achternaam is uitgestorven of wordt met uitsterven bedreigd.
- De naam veroorzaakt psychische schade (dit moet worden vastgesteld door een psycholoog of psychiater).
- Iemand die is geadopteerd, kan zijn achternaam laten wijzigen in zijn oorspronkelijke achternaam.
De familierechtadvocaten van advocatenkantoor Van Ekelen & Poort zijn tevens gespecialiseerd in het naamrecht. Neem vrijblijvend contact met ons op als u wilt weten wat wij voor u kunnen betekenen.
